John Grisham - De broederschap (2000)

Magistraten in de fout

(Door Peter Kuijt)

Zestien Amerikaanse uitgevers zagen in het begin van de jaren 90 niets in het manuscript van zijn eerste thriller, totdat Doubleday met John Grisham in zee ging en de advocaat zijn wereldfaam bezorgde. In Nederland moest Luitingh-Sijthoff niets van de schrijvende jurist hebben, terwijl concurrent A.W. Bruna hem in de armen sloot. Het verhaal is bekend: Grisham genereert voor de Utrechtse boekdrukker een miljoenenomzet. Zelfs zijn mindere boeken zijn in trek: Het testament was met 182.646 exemplaren het best verkochte boek van 1999.

Met zijn elfde misdaadroman, De Broederschap, zal het niet anders gaan. Het boek hangt nu al rond in de hoogste regionen van diverse boekentoptienen, hoewel het bij lange na niet het explosieve niveau haalt van Grishams eerdere thrillers als Advocaat van de duivel en De cliënt. Maar het is licht verteerbare kost voor nog geen vier tientjes en dat is mooi meegenomen.

Grisham volgt bijna van meet af aan twee sporen. Allereerst maken we kennis met de broederschap, drie ex-rechters die hun straf uitzitten in de inrichting Trumble. Een gevangenis zonder wachttorens, zonder prikkeldraad - even rechtdoor rennen bij de bocht van het atletiekveld en je bent vrij. Onder toeziend oog van de gevangenisdirecteur behandelen de drie 'processen' van hun medegevangenen. Maar het trio heeft ook een lucratieve neventaak. Ze plaatsen onder pseudoniem contactadvertenties in homoblaadjes, wachten op reacties en vinden dan altijd wel - getrouwde dan wel maatschappelijk succesvolle - slachtoffers om af te persen.

Tegelijkertijd volgen we politicus Aaron Lake, al veertien jaar lid van het Huis van Afgevaardigden. Hij is door de CIA 'uitgezocht' om als belangrijkste kandidaat te fungeren voor - hoe actueel! - de komende presidentsverkiezingen. Lake moet een halt toeroepen aan het almaar krimpende defensiebudget, vindt de geheime dienst. Mede gesteund door ongelimiteerde geldstromen, wint hij met zijn doemscenario - de wereld gaat ten onder fundamentalisme en andere -ismen en de VS kan niet als agent optreden - vele stemmen in de voorverkiezingen. Als dan toevallig ook nog een bom ontploft in de Amerikaanse ambassade, is Lakes kostje gekocht. Hij wordt ongekend populair.

Maar dan blijkt Lake in het geniep ook te reageren op de annonces in het homoblad. De rechters komen erachter dat ze een grote vis aan de haak hebben en de CIA ontdekt dat Lake niet zo rechtschapen is als hij zou moeten zijn. Een kat-en-muisspel tussen de magistraten en de dienst volgt, dat uiteindelijk uitmondt in een weinig verrassende iedereen-is-tevreden-finale.

De Broederschap is niet een van de Grishams spannendste thrillers. Toch zullen de vele fans met deze roman geen miskleun in de kast hebben staan. Grisham heeft een hoog verteltempo en is op zijn best als hij zijn van cynisme druipende definities kan lanceren. Zoals deze: 'Een liberaal is een conservatief die gearresteerd is'. Met genoegen richt Grisham ook de louche advocaat die het trio rechters bijstaat in hun jacht op groot geld, al schrijvend te gronde. De raadsman doet niet veel anders dan drinken in Pete's Bar and Grill, dromen van zeilen in de Caraïben, gokken en illegaal geld witwassen. Grisham moet wel een hartgrondige hekel hebben aan zijn oud-vakgenoten. Wie dezer dagen een betrouwbare advocaat nodig heeft, doet er verstandig aan De Broederschap even links te laten.

John Grisham - De Broederschap, uitgeverij A.W. Bruna, 341 pag. ISBN 90 229 8477 X