Pieken en dalen (nieuws, 2022)

Robot verbeterde thriller van Charles den Tex

Er ontvlamde zowaar een relletje in boekenland toen twee maanden geleden NBD Biblion zijn 700 recensenten aan de kant zette. Voortaan zou de bibliotheekdienst zijn toevlucht zoeken tot artificial intelligence (AI) voor het schrijven van besprekingen. Recensies van nieuwe boeken worden nu automatisch gegenereerd door computers. Dat een ingreep door een robot ook positieve effecten kan hebben, ondervond thrillerschrijver Charles den Tex. Een softwareprogramma verbeterde naar zijn zeggen zijn nieuwste thriller De Repair Club.

Charles den Tex vertelde hierover vorige maand op de jongste jaarvergadering van de sectie Misdaadauteurs van de Auteursbond. Er werd besloten twee specialisten uit te nodigen die de schrijvers gaan informeren over de mogelijkheden en risico’s.

Maar Den Tex was al op eigen houtje aan het pionieren geslagen, vertelt hij desgevraagd aan De Spanningsblog. 'Ik kwam er heel toevallig op omdat een neef van mij (Emile den Tex. www.intertextueel.net) het programma heeft ontwikkeld. Daar is hij al jaren mee bezig. Dat wist ik niet. Toen ik ervan hoorde ben ik een keer langs gegaan en heeft hij me laten zien wat hij ermee kan en dat was zo interessant dat ik het manuscript van De Repair Club aan hem heb gemaild met de vraag of hij dat door zijn programma wilde halen.'

'Het programma doet iets heel eenvoudigs (wat in de softwarepraktijk natuurlijk heel ingewikkeld is). Je uploadt een manuscript en dan analyseert het programma het verhaal op hoofdstuk niveau op de aanwezigheid van verschillende emoties, zoals 'woede', 'angst', 'geluk', 'walging' en nog een paar. Dat doet het door de woorden te herkennen die daarop wijzen. En dan geeft het programma dat weer in grafieken. Per emotie een gewone grafiek om de verdeling over de hoofdstukken te zien. En een 'pie-chart' om de algehele verdeling van emoties over het boek te tonen.'

In één oogopslag zie je volgens Den Tex wat de overheersende emotie is in het boek. 'Als je denkt dat je een harde en heftige thriller hebt geschreven en 'geluk' blijkt de meest voorkomende emotie, dan weet je dat er iets niet goed zit.'

De grafieken per individuele emotie geven aan waar de pieken en de dalen zitten. 'Bij De Repair Club gaf de grafiek voor 'angst' een dal waar ik dacht dat er een piek zou zitten. Dat hoofdstuk ben ik weer gaan lezen en heb ik veranderd.'

Wat Den Tex mooi vindt aan het programma is dat het zonder woorden en meningen een grafische weergave geeft van de verdeling van emoties. 'Dat is heel verhelderend. Het geeft geen advies. Het programma stelt geen veranderingen voor. Het is dus geen 'behandeling'. Het is een analyse.

Aangezien het nog in ontwikkeling is, moet het ook nog groeien. De AI-component zit hem er in dat het programma steeds beter wordt naarmate het meer boeken heeft beoordeeld.'

Of elke auteur dit zou moeten doen? Den Tex: 'Dat moet iedereen voor zich weten. Ik vond het leuk en leerzaam.' 

De thriller is in ieder geval zó goed dat het als enige Nederlandstalige spannende roman op de shortlist belandde van VN Thriller van het Jaar.