Voortschrijdend inzicht (nieuws, 2020)

Thrillerschrijver Jef Geeraerts valt in ongenade   



Welke Nederlandstalige klassiekers doorstaan de tand des tijds? Een opgefriste literaire canon zwengelt in Vlaanderen het debat aan. Meest opvallende wijziging: Gangreen 1 van de latere thrillerschrijver Jef Geeraerts sneuvelt. ‘De commissie kreeg het steeds moeilijker met dat witte hoofdpersonage dat zwarte vrouwen als seksuele gebruikswaar hanteert.’


Vijf jaar geleden ging de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) op zoek naar de vijftig invloedrijkste literatuurklassiekers uit ons taalgebied, van Hendrik van Veldeke tot Hugo Claus. Het moest een “dynamische canon” worden, die niet “in steen staat gebeiteld”, én bruikbaar in het onderwijs. Gisteren lanceerde de Canoncommissie met experten en schrijvers, voorgezeten door auteur Erik Vlaminck, een update. Mét ongewijzigde criteria: ’Nederlandstalige literaire werken van minstens 25 jaar oud van overleden auteurs.'

De lijst, die 51 titels bevatte, heeft slechts drie volstrekte nieuwkomers: Van de koele meren des doods (Frederik van Eeden), Pallieter (Felix Timmermans) en Turks fruit (Jan Wolkers). Vier titels verdwijnen: het zestiende-eeuwse Geuzenliedboek, de Verzen van Willem Kloos, Wolfijzers en schietgeweren van Richard Minne en Gangreen 1 (Black Venus) van Jef Geeraerts.

Gangreen 1 (1968), vol onbeschaamde seks en ongetemperd geweld in het toenmalig Belgisch Congo, is een schandaalroman, geschreven in een gejaagde stijl. Het boek werd in 1969 onderscheiden met de Staatsprijs voor Proza.

De commissie haalt hem in deze tijden waarin meer dan ooit de aandacht op het bestrijden van racisme is gevestigd, van de lijst. 'Achteraf bekeken hebben we in 2015 Gangreen van de toen pas overleden Geeraerts té snel toegevoegd', zegt Erik Vlaminck in Het Laatste Nieuws. 'We hadden ons vergaloppeerd. De commissie kreeg het steeds moeilijker met dat witte hoofdpersonage dat zwarte vrouwen als seksuele gebruikswaar hanteert, én dat vanuit een uitgesproken machopositie. Noem het voortschrijdend inzicht.'

Ook over de literaire kwaliteit rezen er twijfels. Volgens commissielid Leen Huet was het pleit snel beslecht: 'De vorige keer had men zich te zeer laten ontroeren door de onverwachte dood (overleden in mei 2015, red.) van Geeraerts, denk ik.

Bron: Het Laatste Nieuws