Slag om Arnhem (nieuws, 2019)

Tomas  Ross viert 75ste verjaardag met omnibus 



Van 17 tot 25 september 1944 werd in en rond Arnhem fel gevochten tussen de Duitse bezetter en de geallieerden. Voor de laatste liep deze grootste militaire operatie op Nederlands grondgebied op een mislukking uit: ze konden de brug over de Rijn niet innemen. 

Aan de vooravond van deze veldslag, op 16 september, werd in het Zuid-Hollandse Den Bommel Willem Pieter Hogendoorn geboren. Hij zou onder de naam Tomas Ross uitgroeien tot de beste en meest productieve factionschrijver van Nederland.

Hogendoorn viert, zoals de rekenaars onder ons al hebben vastgesteld, over een kleine twee maanden zijn vijfenzeventigste verjaardag. Ter gelegenheid daarvan brengt zijn uitgeverij Cargo de drie thrillers die hij tussen 2004 en 2006 schreef over de militaire operatie Market Garden en dubbelspion King Kong uit in een omnibus onder de titel Voor koningin en vaderland. Het zijn in totaal 1216 pagina's, die door NRC Handelsblad destijds werden betiteld als 'verplichte kost voor oorlogsvorsers en historisch geïnteresseerden'. 

Het eerste boek, De dubbelganger uit 2004, begint op 9 mei 1940. In Den Haag komt het bericht door dat Hitler bij het aanbreken van de dag zal binnenvallen. Diezelfde nacht weet inlichtingenofficier Daan Kist een zending voor de Duitse spion Fuchs te onderscheppen, waarbij ook de beroemde dubbelspion King Kong is betrokken. Na het bombardement op Rotterdam ontkomt Kist naar Engeland en raakt betrokken bij een groep hooggeplaatste Britse politici en aristocraten die buiten Churchill om vrede willen sluiten met nazi-Duitsland.

In De Anjercode (2005) schrijft Ross over de opbouw van een 'geheim leger' in bezet Nederland als steun aan het verzet tegen de Duitsers. Nederlandse agenten werden op Nederlandse bodem gedropt, die radioverbindingen met Londen tot stand moesten brengen. Al vrij snel bleek echter dat er verraad in het spel was: tientallen agenten werden direct na aankomst opgepakt en gedwongen hun berichten door te geven aan Londen. Het was het begin van het zogenaamde Englandspiel.

King Kong (2006) is het slotstuk van het drieluik. Daarin gaat Ross nader in op het Englandspiel en de mislukte slag om Arnhem. Nooit is de plotselinge concentratie van Duitse troepen bij de Gelderse hoofdstad volledig verklaard en wie wie heeft verraden. Vaststaat dat de Duitse Sicherheitsdienst twee dagen vóór de aanval was geïnformeerd door de Nederlandse verrader Chris Lindemans, alias King Kong. Ook is zeker dat Lindemans kort daarvoor te gast was in het hoofdkwartier van prins Bernhard, opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten. Maar waarom heeft Bernhard altijd volgehouden dat hij King Kong pas op 22 september 1944 voor het eerst heeft ontmoet?

Prins Bernhard was 'not amused' over de thrillers van Ross. In 2004 liet de prins een open brief in de Volkskrant afdrukken waarin hij liet weten dat Ross met zijn publicaties over hem te ver was gegaan. Ross heeft de prins twee keer ontmoet, vertelde hij in een interview op De Spanningsblog. Dat was op de première van de Tom Poes-tekenfilm, waaraan Ross had meegewerkt. Toen producent Rob Houwer Ross aan de prins voorstelde als de man die net een boek over de Lockheed-affaire had geschreven, draaide Bernhard zich meteen om en liep weg. De tweede keer was bij de presentatie van een documentaire over de Prinses Irenebrigade. Ross: 'Bernhard was de beschermheer. Irene zelf kwam niet, die was pacifistisch.'

Tomas Ross geeft, zoals bekend, zijn tekstverwerker zelden rust. Hij viert dit jaar 40 jaar schrijverschap én hij heeft inmiddels 75 boeken geschreven. In januari 2020 verschijnt zijn nieuwe thriller Indisch requiem.

foto auteur: Ben Kleyn