Hobbels en schommelingen (nieuws, 2019)

Aantal inzendingen voor Gouden Strop daalt gestaag 



Met de uitreiking van de Gouden Strop begonnen zo'n drie weken geleden de Spannende Boeken Weken. Bijna aan het eind is het tijd voor een terugblik en een duidelijke conclusie: het aantal inzendingen voor de thrillerprijs is de laatste jaren aan het dalen. De oorzaak is echter minder duidelijk. Daalt het animo, wordt er minder uitgegeven of is de financiële drempel te hoog?

In de geschiedenis van de Gouden Strop is het twee keer voorgekomen dat de prijs niet werd uitgereikt: in 1988 en 1990. Tomas Ross, destijds een van de drijvende krachten achter de prijs, moet graven in zijn geheugen om te reconstrueren hoe het er destijds aan toeging. 'Voor zover ik me kan herinneren: een van beide keren was de jury van mening dat de kwaliteit van de boeken dermate tinnef was dat een prijs te gênant zou zijn. De andere keer, maar zeker ben ik er niet van, ging het waarschijnlijk om gebrek aan kwantiteit: simpelweg te weinig titels.'

Het is nauwelijks voor te stellen dat er nu te weinig thrillers worden uitgegeven, die niet genoeg kwaliteiten herbergen om te kunnen meedingen naar de thrillerprijs. Maar het harde feit ligt er wel: de laatste jaren daalt het aantal ingezonden spannende boeken voor de Gouden Strop gestaag. Dat blijkt uit een inventarisatie van de juryrapporten. Was 2006 nog een 'mager' jaar met 50 titels waarop de jury zich mocht storten, al ras werden de stapels steeds hoger. In 2007 ging het om 68 titels, in 2008 waren het er 77, een jaar later 81, in 2010 stond de teller op 87. Het recordaantal is 111 en werd gehaald in 2011. Een jaar later werden 98 boeken aangeboden.

Nog één keer werden meer dan honderd boeken ingezonden (106 in 2013), maar daarna zette het verval in. In de jaren 2014, 2015 en 2016 werden ongeveer negentig boeken verdeeld over de juryleden, maar in 2017 ging het om 83 titels. De laatste twee edities deden respectievelijk zestig en 'circa zeventig' thrillers mee aan de strijd om de Strop.

Of het een structurele daling betreft, moet de komende jaren blijken. Maar opmerkelijk is wel dat de 'neergang' werd ingezet toen werd bepaald dat uitgevers met ingang van de editie 2014 160 euro per deelnemende titel moesten ophoesten. Uitgeverijen die lid zijn van de Groep Algemene Uitgevers (GAU) kregen overigens een korting van 85 euro op het aanmeldbedrag. Volgens Isabel Willemsen van de CPNB geldt nu overigens voor alle uitgevers (dus ook niet-GAU-leden) dezelfde prijs van 85 euro.

Willemsen kan geen duidelijke oorzaak aanwijzen voor het dalen van het aantal inzendingen. Volgens haar is er (nog) geen sprake van een trend. 'Wat ik me kan voorstellen, is dat het wellicht wel zo schommelt, omdat het aantal gepubliceerde oorspronkelijk Nederlandstalige thrillers ook schommelt per jaar. Daarnaast zou je het ook moeten afwegen ten opzichte van alle trends in het boekenvak. De hele boekenmarkt (en dus ook daarbij de spannende boeken)  heeft de afgelopen jaren best wat te verduren heeft gehad.'

Het zou volgens Tomas Ross best goed kunnen dat de 85 euro aanmeldgeld per titel een hobbel is voor sommige uitgevers. 'Ik kan me goed voorstellen dat met name de kleinere uitgever wiens auteurs doorgaans toch al geen kan maken, daarvoor past. Voorts zou het me niet verbazen als sommige grote uitgevers dat ook wel beseffen. Ik neem aan dat bijvoorbeeld Steven Maat van A.W. Bruna geen Suzanne Vermeer inzendt. Misschien denkt De Fontein ook wel zo in het geval van de Baantjer-boeken van Peter Römer.'

Ross tipt om in de Detective & Thrillergidsen van Vrij Nederland het aantal Nederlandstalige spannende boeken te turven. Een tijdrovend klusje, maar de redactie van De Spanningsblog draait nergens haar hand voor om. In de gids van 2013 telden we 127 thrillers. De editie van 2014 sloegen we over omdat VN later dat jaar met een update kwam waarin een aantal dubbelingen voorkwam. De gids van 2015 publiceerde 'slechts' 113 spannende boeken van Nederlandse of Vlaamse bodem, in 2016 blijft het aantal steken op 97, in 2017 gaat het om 104 boeken, een jaar later om 108 en in de gids van dit jaar werden Nederlandstalige 98 thrillers geteld.

Ook hier lijkt dus sprake van een daling, maar volgens Ross moet de gids allesbehalve als heilig worden beschouwd. 'In de laatste gids ontbreekt namelijk mijn Blonde Dolly. Hoofdredacteur Ward Wijndelts van Vrij Nederland zei dat het boek te laat was verschenen - onzin, het kwam uit op 4 februari. Ook een andere titel van uitgeverij Cargo, Een duister pad van Corine Hartman, ontbrak.

Complot?'