Een stabiele basis (nieuws, 2019)

'Uitgevers moeten schrijvers in dienst nemen'



In de boekenbranche heeft iedereen een normaal tot meer dan normaal inkomen, behalve de schrijver zelf. En hij of zij is toch degene van wie het allemaal moet komen. Thrillerschrijver Tjeerd Langstraat vindt dat uitgevers hun auteurs moeten behandelen als 'gewone' werknemers.

Tjeerd Langstraat, de zelfbenoemde Schrijver des Vaderlands en auteur van vier boeken, bepleit dit in een column in Trouw. Hij vindt dat de slechte financiële positie van schrijvers moet worden aangepakt. Langstraat reageert op een bericht dat slechts 55 auteurs in Nederland een modaal inkomen peuren uit het schrijven van boeken. De overgrote meerderheid van de duizenden mensen die per jaar een boek uitbrengen, houdt aan die noeste arbeid hooguit een grijpstuiver over, of zelfs dat nog niet eens.

Langstraats eerste boek onder contract bij een uitgever lag voor tien euro in de schappen. Het is in deze sector gewoon dat een auteur 10 procent royalty’s ontvangt over de verkoopprijs van een boek. 'Van mijn debuut werden tweeduizend exemplaren verkocht, dus ik hield daar 2.000 euro aan over. Bruto, voor vier maanden fulltime werk, zonder voorschot.' Langstraat moest zijn huis vorig jaar tien maanden onderverhuren omdat hij platzak was en de huur niet meer kon opbrengen.

De hamvraag is volgens Langstraat hoe serieus de schrijver wordt genomen als geen uitgever bereid is om hem of haar naar behoren te betalen. 'Een beginnende schrijver staat sowieso al met 10-0 achter; waar een ­Buwalda, Koch of Noort miljoenen in het laatje brengen en dus hun gage kunnen uitonderhandelen, daar moet de debutant onbezoldigd aan zijn opus magnum beginnen. Náást zijn reguliere werk. Dat de meeste bestselling auteurs ook ooit zo zijn begonnen, is een drogreden.'

De oplossing voor dit probleem is volgens Langstraat vrij simpel: Laat schrijvers die dat willen onder de vleugels van een uitgeverij vallen en neem ze in dienst als werknemer. Daarmee zorgt ook een uitgever dat de basis van zijn onderneming stabiel is. 'Zonder schrijvers geen boeken en zonder boeken geen uitgeverijen en boekhandels die een omzet van meer dan 700 miljoen per jaar realiseren.'