De Thriller Twaalfdaagse! #11 (column, 2019)

Waar houdt de werkelijkheid op? 

(Door René van Rijckevorsel)

Drie kogels uit een machinegeweer. Als die geen doel hadden getroffen op die laatste dag van de Golfoorlog, 27 februari 1991, had ik nu nooit thrillers geschreven. 

Mijn vrouw Rolien werkte in Tunis als jonge diplomaat. We woonden daar samen. De 40-jarige ambassaderaad Robert Jan Akkerman was in korte tijd een goede vriend geworden. Vlak voor het fatale moment hadden we hem nog aan de telefoon. En nog voor de Tunesische politie waren wij op de plaats delict. De moord is nooit opgelost. Voor zijn huis in Sidi Bou Saïd in koelen bloede doodgeschoten.

Jarenlang sleepte ik deze ingrijpende gebeurtenis mee. Ik móést er een keer iets mee doen. Als journalist wilde ik natuurlijk allereerst de waarheid achterhalen. Maar verder dan wilde speculaties, gevoed door uiteenlopende bronnen, kwam ik niet.

Wat dan? Een literaire roman? Totdat iemand zei: waarom maak je er geen thriller van, een faction-thriller. Ja, waarom niet? De grote Tomas Ross was bereid om me te begeleiden, Cargo zou het uitgeven. Ik kon in boekvorm de moord oplossen.

Thrillers las ik sinds mijn puberteit niet meer. Maar wat een feest, het schrijven ervan, niet gehinderd door te veel kennis van het genre. Tunis kwam in 2014 uit en won de Schaduwprijs. Daarna volgden Zim (2016) en Zwanenbroeders (2018). Alle drie faction-thrillers. Alle drie gebaseerd op echte gebeurtenissen.

Het moeilijke met faction: waar laat je de werkelijkheid ophouden? Historische en geografische feiten, vind ik, moet je in de mix niet fictionaliseren. In mijn boeken geen straat die niet bestaat. Google (Earth) is mijn beste vriend. Maar in het heden van het verhaal mag je gebeurtenissen en situaties fantaseren dat het een lieve lust is. Zo maakte ik van Tabarka, mooi havenstadje op de grens van Tunesië en Algerije, een IS-achtige enclave, van waaruit een professionele reisorganisatie Afrikanen overzet naar Europa.

Met personages ligt het lastiger. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen om de naam Robert Jan Akkerman te gebruiken, zoals Tomas Ross – nota bene een pseudoniem – liefst zag. Hij werd Jan Willem Bouwman. Maar in mijn tweede thriller, over Zimbabwe, voer ik Grace Mugabe op. Sterker, ze is een van de vertellers. Simon Mann, een van de belangrijkste huurlingenleiders uit Afrika, is een belangrijke figuur. Enkele scènes spelen zich nota bene af in het huis dat koning Willem-Alexander bezat in het prachtige Machangulo, in Mozambique. Totdat hij zich gedwongen zag het van de hand te doen. In de krochten van internet had ik bij een chic Zuid-Afrikaans makelaarskantoor een verkoopbrochure met foto’s gevonden. Die heb ik zo nauwkeurig mogelijk beschreven.

Bij mijn laatste boek, Zwanenbroeders, was het gecompliceerder. Dit mysterieuze genootschap uit ’s-Hertogenbosch bestond in 2018 zevenhonderd jaar. Een mooi decor voor een thriller à la Dan Brown (nog nooit een letter van gelezen). Alleen: ik ben lid van die club. Wat was wijsheid?

Veel leden zagen er niets in, een thriller over dit eerbiedwaardige gezelschap. Toch zette ik door. Het bestuur kwam met een paar verlangens: geen namen en gelijkenissen (was ik niet van plan), niet de Koning (daar is hij weer) in compromitterende Dan Brown-sferen brengen (ook niet van plan; Willem-Alexander is Zwanenbroeder) en mag de slechterik alsjeblieft geen lid van de Broederschap zijn? Over dat laatste kan ik uiteraard geen mededelingen doen. Wel kan ik zeggen dat ik na publicatie van het boek niet ben geroyeerd.

++++++++++++

René van Rijckevorsel (Assen, 1961) is journalist en schrijver. Hij is sinds september 1994 in dienst bij Elsevier Weekblad. Eerst als chef van de redactie buitenland. Na een verblijf in Zimbabwe (1996-1999) chef van de redactie Nederland. In 2001 trad hij toe tot de hoofdredactie. Van 2004 tot 2017 was hij verantwoordelijk voor alle internetactiviteiten. Van 2013-2018 was hij ook hoofdredacteur van het maandelijkse magazine Juist.

Van Rijckevorsel studeerde Nederlandse Taal & Letterkunde in Utrecht en studeerde af op de geschiedenis van het literaire tijdschrift Groot Nederland. Daarna werkte hij als freelance journalist en als eindredacteur voor het tijdschrift Money. In periode 1990-1991 was hij freelance correspondent in Noord-Afrika (Tunis). Van Rijckevorsel is getrouwd en heeft drie kinderen.

Naast de drie thrillers heeft hij enkele non-fictieboeken geschreven. Met Rik Kuethe maakte hij het boek Verre Vrienden. Brieven tussen twee werelden (1998). In 2013 publiceerde hij Taalamuses. 126 x de woorden van het goede leven.

Van Rijckevorsel is oud-lid Raad van Toezicht Openbare Bibliotheek Amsterdam en onbezoldigd bestuurslid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Hij is lid van de adellijke tak van de familie Van Rijckevorsel en een kleinzoon van burgemeester jhr. mr. Cornelis Thomas Jules van Rijckevorsel (1902-1975).