Het juryrapport (nieuws, 2017)

Uitgevers krijgen weer veeg uit de pan


Het keert zo'n beetje elk jaar terug in het rapport van de jury van de Gouden Strop: een tik op de vingers van de uitgevers. Ook dit jaar was het niet anders. Volgens de jury moeten sommige uitgevers hun publicaties nog kritischer tegen het licht houden.

De jury, die het boek Tot stof van Felix Weber bekroonde, had 'urenlang leesplezier' met de ingezonden thrillers. Maar er werden soms ook droeve zuchten geslaakt. 'Er moest helaas ook geploegd worden door heel wat vermijdbare clichés, subplotjes en wirwarren van personages. De jury had graag gezien dat eindredacteuren de lat hoog blijven leggen wat betreft lengte en plot, daar had een aantal boeken enorm van kunnen opknappen.'

Uit het rapport valt ook op te maken dat er diverse trends in het genre momenteel de dienst uitmaken, dan wel een comeback beleven. Zo is er een fors aantal misdaadromans in de categorie 'oost, west, thuis niet altijd even best' gesignaleerd. Er zijn 'veel schrijvers die nog steeds hechten aan hun woonomgeving, zoals de Hollandse polder en de Belgische vlakten'.

'Domestic noir' doet het goed, aldus de jury, die een sterke tweedeling in de keuze tussen hoofdpersonages waarnam: de gewone man/vrouw versus de rechercheur, officier van justitie, advocaat. 'Met de eerste keuze lijken schrijvers meer aan te willen geven dat een gruwelijk drama ook gemakkelijk in huiselijke kring kan gebeuren. Niks veilige thuishaven.' Voorbeelden:  Sluipend gif van Corine Hartman en Toen het donker werd van Simone van der Vlugt.

Thrillers met een historisch tintje zijn volgens de jury aan een comeback bezig. 'Hoewel Tomas Ross dit al enige tijd doet, waren er ook inzendingen die naast een verhaallijn in het heden ook een vertakking naar het verleden in petto hadden.' Voorbeelden: Het dossier van Anya Niewierra en De verleidsters van Theo en Marianne Hoogstraaten.

Onbegrip

De keuze van de jury om Felix Weber (lees: Gauke Andriesse) zijn tweede Gouden Strop toe te kennen, leidde op social media en op websites tot enige verbazing. Zijn boek was de enige thriller op de shortlist die het niet van zenuwslopende actie moet hebben. 'Tot stof zindert niet van spanning, het knaagt, heel liefdevol', schrijft de jury. Bij de overige genomineerde boeken werd de aanwezige spanning juist wel benadrukt. Zo blijft die in Handschrift van de duivel van Donald Nolet 'tot het einde gehandhaafd', is er bij Later als ik dood ben van Ilse Ruijters sprake van 'onderhuidse spanning' die de lezer 'niet onberoerd' laat, wordt Nemesis van Simon de Waal 'een ijzersterk en bij vlagen ijzingwekkend boek' genoemd en is Samen van Anita Terpstra 'buitengewoon spannend'.

Her en der heerst onbegrip over de keuze van de jury. 'Een boek dat op geen enkel moment spannend wordt, wint de Gouden Strop, dat is bijzonder teleurstellend en vooral onbegrijpelijk', reageert een lezer op de boekensite Hebban.nl. Een ander stelt: 'Aan tafel bij Humberto zegt Anniko van Santen dan de eerste vereiste spanning is en dan wint Tot Stof...ik begrijp het niet.' 'Tot stof is een goed boek, maar mist de spanning van een echte thriller', concludeert een derde. Ook de recensent van dienst van Vrij Nederland Detective & Thrillergids had wat kanttekeningen bij het boek van Weber. Zij schrijft: 'Dat de verschillende verhaallijnen vaak nauwelijks bijdragen aan de ontknoping van de vermeende misdaad ondermijnt het thrilleraspect van Tot stof. Gelukkig maken de mooie sfeertekeningen veel goed.'

De jury van de Schaduwprijs, de aanmoedigingsprijs voor de beste spannende debuutroman, plaatste 'verbeterpunten' bij sommige van de ongeveer twintig ingezonden boeken, maar begon met het goede nieuws. Geen der debuten zakte onder het leesminimum, stelt de jury in haar rapport. 'Bij het vergeven van de, door sommige auteurs zo gehate sterren, was er geen boek dat het moest doen met slechts één ster voor de moeite. Dat zegt iets over het niveau van deze jaargang.' Wat wel opviel was dat veel schrijvers het dicht bij huis zochten. 'Aan de omgeving waarin de boeken zich afspelen kon je veelal de biografie van de schrijver aflezen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn, als je weet waarover je schrijft kun je je vervolgens concentreren op de karakters en het plot. Maar daar schortte het helaas in een aantal gevallen wel aan.'

De jury koos uiteindelijk Bling Bling, Diamantroof in Delhi van Jan Van der Cruysse als winnaar van de Schaduwprijs 2017.