'Een bloedstraal vanaf zijn linkerslaap' (nieuws, 2017)

Detectiveverhaal van Marten Toonder ontdekt



Tijdens de Spannende Boeken Weken verschijnt Tim MacNab zoekt kopij, een detective uit 1937 geschreven door Bommeltekenaar Marten Toonder. Dit onbekende verhaal is ontdekt in de archieven van het Letterkundig Museum in Den Haag.

Sinds 1998 is er geen nieuw werk van Marten Toonder (1912-2005) verschenen. Volgens kleinzoon Irwin M. Toonder is dit dan ook heel bijzonder. Thrillerschrijver Tomas Ross noemt het gevonden verhaal ‘een onbekende parel’.

Irwin Toonder: 'Het is duidelijk dat mijn grootvader zijn eigen vader, Marten Toonder senior, de zeekapitein, als inspiratiebron heeft gebruikt. Kort voordat mijn vader stierf, mocht ik een stapel brieven inzien die hij had bewaard als zijn meest waardevolle bezit. Het waren brieven van mijn overgrootvader aan zijn nog ongeboren kleinkind Eiso, geschreven van januari 1936 tot februari 1941, toen mijn vader nog net geen vijf jaar oud was. De vaarroutes, de passagiers en de weersomstandigheden beschreven in de brieven vormen een herkenbaar scenario. Kapitein Sixma wordt in dit verhaal door MacNab ‘cappy’ en ‘ouwe walrus’ genoemd – ‘cappy’ als blauwdruk voor de latere Toondercreatie Kappie en ‘ouwe walrus’ als die voor Kapitein Wal Rus. Beiden zijn een afspiegeling van kapitein Toonder.'

Tomas Ross schrijft in het voorwoord: 'Het boekje is een whodunit, helemaal in de trant van die jaren dertig, de gloriejaren van het genre: spelend in een geïsoleerde situatie, een schip, waarop we volgens de geijkte formule meteen kennismaken met de illustere personages die de moordenaar/moordenares kunnen zijn van het slachtoffer dat al direct na vertrek valt: ‘Daar, voorover liggend over de opklaptafel die tegen de zijwand van de hut is vastgemaakt, lag Braun; een bloedstraal liep vanaf zijn linkerslaap langs zijn gezicht, zijn linkerarm hing slap naast hem neer en slingerde met de bewegingen van het schip mee. Hij was dood.’

Kom daar eens om bij Bommel en Tom Poes met schurken als Sickbock, Hocus P. Pas, Bul Super en Hiep Hieper, waarmee Toonder vijf jaar later furore maakte. Verzin een list. Dat doet, net als Tom Poes, de Held ‘reizend verslaggever’ Tim MacNab wel. (…) Een uniek pareltje, zeker in vergelijking met het werk van vaderlandse misdaadauteurs die toentertijd de toon zetten, zoals Ivans, Willy Corsari en Havank.”

Het boek Tim MacNab zoekt kopij, een publicatie van Uitgeverij Personalia uit Leense, wordt zaterdag 10 juni officieel overhandigd aan Irwin Toonder in Boekhandel Van Rossum in Amsterdam.