Afvinken (column, 2017)

De shortlist van de Gouden Strop 2017

(Door Peter Kuijt)

We geven het direct toe: de kop van dit artikel is een beetje misleidend. Want dé officiële shortlist van Nederlands belangrijkste thrillerprijs wordt pas komende maandag bekendgemaakt. Maar het staat eenieder vrij om een eigen lijstje samen te stellen. De redactie van De Spanningsblog speelt graag in haar eentje het gezelschapsspel ‘Voorspel de genomineerden voor de Gouden Strop’ en hoopt hier met voldoende onderbouwing een handvol kanshebbers te kunnen presenteren, waarvan je zou kunnen zeggen: daar zit wat in.

We kunnen het niet genoeg benadrukken. Enige vorm van voorkennis is er niet, dus een honderd procent score zou een mirakel zijn. We weten niets van de inhoud van welk embargobericht dan ook, hebben ook geen microfoontjes geplaatst bij het jongste juryberaad. De lijst is samengesteld op basis van drogredenen, kulargumenten, een potje bullshitbingo, een afmattend uurtje wichelroedelopen en middagje voorspellen met behulp van het sinds mensenheugenis ondergewaardeerde, maar o zo nuttige nattevingerwerk. Kortom, niet serieus te nemen: fake news, alternatieve feiten. Er staat ook niet voor niets column boven dit stuk. O ja, ook niet onbelangrijk: niet alle boeken zijn door de redactie gelezen.

Goed, voordat we beginnen, stellen we u nog even de kandidaten op de longlist voor (dan worden ze allemaal in ieder geval één keertje genoemd): Corine Hartman (Sluipend gif), Donald Nolet (Handschrift van de duivel), Saskia Noort (Huidpijn), Max van Olden (De juiste man), Ross & Hartman (Zwarte weduwe), Ilse Ruijters (Later als ik dood ben), Anita Terpstra (Samen), Peter Terrin (Yucca), Simone van der Vlugt (Toen het donker werd), Simon de Waal (Nemesis), Felix Weber (Tot stof) en Igor Znidarsic (De blindganger).

En dan ook nog maar even de jury. Voorzitter is tv-presentatrice Anniko van Santen. De overige juryleden zijn Els Roes, Erik de Vries, Marian van Leth en Soraya Vink.

Wat valt op aan de samenstelling van de jury? Antwoord: dat er één man in zit. Het zou ons niet verbazen dat dat zijn weerslag heeft in de man/vrouw-verhouding van de shortlist. We gokken op drie schrijfsters en twee schrijvers in de finale.

Wie zou er van de mannen en wie van de vrouwen de shortlist mogen bemensen? Laten we vooropstellen dat allen een groot pluspunt delen, anders krijgen we weer het verwijt dat dit stukje is geschreven door een zuur ruikend, oud mannetje: ze zijn goed genoeg bevonden om uit een grote groep auteurs (de CPNB laat achterwege om het aantal schrijvers op de groslijst te noemen) geselecteerd te worden voor de laatste twaalf.

Laten we er voor het gemak van uitgaan dat de jury niet alleen voor de grote namen kiest. Er zijn wel eens jury’s geweest – ik heb er zelf deel van uitgemaakt – die wel een punt wensten te maken en een uitgesproken voorkeur hadden voor een verrassende shortlist. Bijvoorbeeld een lijst zonder usual suspects, dan wel oud-winnaars. Of een lijst met niet al te veel boeken van één uitgeverij. Eigenzinnig jury’s, het levert steevast gemor op, maar ook voer voor discussie.

Plus- en minpunten
Om tot een selectie te komen, zullen we – als die er al zijn - de uitgesproken plus- en de wat mindere pluspunten (lees: minpunten) van de auteurs tegen het licht moeten houden. En laten we hierbij maar voor het gemak de alfabetische volgorde hanteren. Nu wordt het menens.

Corine Hartman: Heeft met Sluipend gif een uitstekende thriller geleverd. Minpuntje: wil dat weten ook. Elk vier- of vijfsterrenrecensie wordt met een plopmoment gevierd.
Donald Nolet: Oud-winnaar van zowel de Gouden Strop als de Schaduwprijs. Minpuntje: Heeft met zijn thriller een boek afgeleverd, waar Dan Brown zich niet voor zou schamen, aldus een recensent. Tja...
Saskia Noort: Grote naam, bestsellerauteur. Schreef bestverkochte thriller van het afgelopen jaar. Minpuntje (maar misschien kan dit door jury juist als pluspunt worden gezien: Zei enkele jaren geleden al dat ze nooit kans zou maken, omdat een Gouden Strop-jury ooit opmerkte wel erg veel Saskia Noort-klonen onder de inzendingen te hebben geteld. Minpuntje: Volgens een jurylid overtuigt de spannende verhaallijn in Huidpijn niet.
Max van Olden: Kreeg door de bank genomen positieve tot heel positieve recensies voor De juiste man. Met titel kan natuurlijk ook leuk gespeeld worden in juryrapport. Minpuntje: Recensent oppert dat deze advocaat wel eens de John Grisham van de lage landen kan worden.
Ross & Hartman: Dit duo levert puike thrillers af, ook deze Zwarte weduwe staat als een huis. Minpunt: Drievoudig winnaar Tomas Ross verkondigt al jaren dat de Gouden Strop mag worden afgeschaft. Vindt ook dat een auteur niet meer dan drie keer de Strop zou moeten krijgen.
Ilse Ruijters: Zowel plus- als minpunt: schreef maar liefst 37 versies van het overigens goed ontvangen manuscript van  Later als ik dood ben.
Anita Terpstra: Pluspunt: Haar boek Samen speelt zich niet af in de polder, maar in het broeierige Alabama. Zowel plus- als minpunt: Bescheiden schrijfster die zonder al te veel publicitair geroeptoeter stoïcijns aan de weg timmert en af en toe een thriller aan het buitenland weet te verkopen.
Peter Terrin: Pluspunt: enige Vlaming in het gezelschap. Minpunt: Yucca is geen thriller, maar uitgesproken literair verhaal ‘over wie we zijn en wat we doen.’
Simone van der Vlugt: Grote naam, bestsellerauteur. Minpunt: Wordt met Noort en Esther Verhoef gerekend tot de Grote Drie. Verhoef won vorig jaar al de Gouden Strop. Nog een minpunt: Hoofdpersoon in thriller is een vrouw die een ongeluk krijgt, blind wordt, maar toch nog enig zicht heeft. Doet denken aan het hoofdpersonage in haar geschenkboekje Ooggetuige.
Simon de Waal: Pluspunt: Zal ongetwijfeld de sympathie hebben van Anniko ‘Opsporing Verzocht’ van Santen, van wie niet eigenlijk? Minpunt: Nemesis had wel iets langer mogen zijn. Bovendien is titel niet origineel, Jo Nesbø en Philip Roth gingen De Waal voor.
Felix Weber: Pluspunt: Schrijft thriller over doofpotaffaire, dat kan niet vaak genoeg gebeuren. Minpunt: Won eerder als Gauke Andriesse de Gouden Strop.
Igor Znidarsic: Pluspunt 1: Is de dark horse van dit twaalftal. Pluspunt 2: In Slovenië geboren debutant met een opvallende, maar niet uit te spreken naam. Wordt lachen bij het voorlezen van het juryrapport. Minpunt: Twittert wel erg vaak over chemie en dergelijke.

Alles overwegende komt de redactie tot de volgende shortlist:

Corine Hartman, Ilse Ruijters, Anita Terpstra, Simon de Waal en Igor Znidarsic....

... en gaat over tot de orde van de dag.