(Door Peter Kuijt)
 |
| Saskia Noort krijgt de Meesterprijs |
Maar je moet geen hooggespannen verwachtingen koesteren.
'Gezien de aard van het GNM zijn de vergaderingen informatief, informeel en compact', meldt de website van het genootschap. En dan weet je meer dan genoeg. 'Laten we het gezellig houden', is de onderliggende gedachte. Vooral niet moeilijk doen nu.
Toch is er voor misdaadauteurs die zich (nog) verbonden voelen met het GNM genoeg om van opwinding te gaan steigeren. Kijk bijvoorbeeld naar de overeenkomst die het bestuur met de Stichting CPNB heeft gesloten over de organisatie van de Gouden Strop en de Schaduwprijs. De uitvoering ervan ligt in handen van de CPNB en die heeft – zonder er ruchtbaarheid aan te geven - het reglement hier en daar gewijzigd. Zo is het aantal recensenten in de jury teruggebracht, ten gunste van vertegenwoordigers van boekhandel en bibliotheken. Maar de belangrijkste aanpassing is dat uitgevers per in te zenden titel 160 euro moeten ophoesten. En van de uitgever van het winnende boek wordt een donatie van 1600 euro verwacht.
Het lijkt in deze barre tijden niet de meest verstandige maatregel. Kleine uitgevers, die elke euro drie keer moeten omdraaien en daarna nog een keer, worden gedwongen op de stoel van de jury te gaan zitten en een selectie te maken uit de in te zenden titels. Elk boek extra is toch weer 160 euro dokken.
Het GNM-bestuur benadrukt dat de thrillerprijzen nu zijn 'veilig gesteld', maar een uitgever heeft al laten weten een boycot te overwegen. Tomas Ross, ruim een kwart eeuw geleden bedenker van de Gouden Strop, stelt dat het bestuur zich compleet overbodig heeft gemaakt door 'het paradepaardje weg te geven'. Zaterdag zal Esther Scholten, officieel 'Hoofd afdeling Denken bij de CPNB', de GNM-leden bezweren dat een financiële bijdrage nu eenmaal hoort 'bij de professionaliseringsslag die is ingezet' en proberen enige tekenen van onrust onder de leden – zo die er al zijn – in de kiem te smoren.
Het gedoe rond de verplichte bijdragen aan de Gouden Strop is exemplarisch voor de apathie die zich van het GNM-bestuur meester heeft gemaakt. Er lijkt totaal geen beweging in de club te zitten. Tja, deze maand werd wel de – tweede – Meesterprijs uitgereikt, maar dat was pas nadat een buitenstaander (moi) een bestuurslid op het bestaan van de onderscheiding had gewezen. 'Gut, die prijs bestaat ook nog, laten we 'm maar eens aan iemand geven.' Op een late zaterdagavond, als onderdeeltje van het Rotterdamse Lezersfeest, kreeg Saskia Noort de trofee in handen. Het fotografische bewijs ervan staat op de site van het genootschap. Maar publicitair werd de uitreiking niet benut, laat staan uitgebuit. Doordat ze zelf onvermoeibaar de promotie ter hand neemt, weet heel Nederland inmiddels dat Noort een nieuwe thriller heeft geschreven. Maar het GNM faalt om met de Meesterprijs publiekelijk aan de weg te timmeren. De oeuvreprijs wordt niet vaker dan één keer in de drie jaar toegekend, zegt het reglement. Maar wanneer de derde Meesterprijs wordt vergeven blijft in het ongewisse. Het kan over vijf jaar zijn, of over tien jaar. Tja, zo bouw je nooit een traditie op...
Anders dan hier verkeren de buitenlandse evenknieën van het genootschap allesbehalve in een comateuze toestand. De clubs organiseren met bewonderenswaardig enthousiasme kleine en grote thrillerfestivals. In Duitsland vechten steden om de eer om gastheer te zijn van het meerdaagse evenement van Das Syndikat. De Crime Writer's Association timmert in Engeland al jaren aan de weg. Fameus zijn ook CrimeFest in Bristol en het Harrogate CrimeWriting Festival. Kort geleden is er ook een Schots initiatief – Bloody Scotland – van de grond gekomen. En vorig weekend vond in Reykjavik de eerste editie plaats van Iceland Noir, volgens hen die er geweest zijn 'een gevarieerd festival met IJslandse en buitenlandse thrillerauteurs'.
Kom daar maar eens om in Nederland. Drie jaar geleden vroeg het GNM-bestuur aan de ruim honderd leden te reageren op een discussiestuk over de toekomst van de club. Er reageerden slechts tien leden. Daarop concludeerde het bestuur dat er 'twee hoofdlijnen van beleid' waren: de Gouden Strop moest de allure krijgen van een AKO- of Librisprijs én het GNM moest eerst en vooral een ontmoetingsplaats blijven. Dat eerste zal nooit gebeuren als de prijs niet wordt opgetrokken naar op zijn minst 25.000 euro. En wie wil er nog naar een pleisterplek afreizen waar geen leven meer in lijkt te zitten?
Tomas Ross concludeerde al eerder: het GNM, dat hij zelf heeft helpen oprichten, heeft geen bestaansrecht meer. Wie durft de vraag te stellen of de stekker er niet uit moet worden getrokken? Zelf zal Ross er zaterdag niet zijn, dus zal iemand anders de knuppel in het hoenderhok moeten zien te werpen. Maar de ervaring met Mystery Dinners leert dat de soep niet zo heet wordt gegeten.
Sterker nog, zo heet is-ie nog nooit opgediend.
Nu ik komende zaterdag verhinderd ben bij de GNM-lunch, ben ik blij dat ik hier even iets kwijt kan. De Gouden Strop. Vanaf de komende editie kost het dus 160 Euro per inzending. Nu heb ik in 2012 een boek geschreven over een complot tijdens het WK voetbal in 1974. Een zogenaamd "typisch mannenboek" heet dat al snel. Omdat het onderwerp de suggestie wekt dat je verstand van voetbal moet hebben om het te lezen (is niet zo trouwens) wellicht niet het meest commerciële boek om uit te geven in een tijdperk waarin de meeste kopers vrouw zijn. Larry Iburg (Ellessy) gaf het wel uit en tot mijn eigen verrassing kwam het op de longlist van 10 boeken voor de Gouden Strop te staan. Ik vrees dat zeker kleine(re) uitgevers boeken met een wat afwijkend thema niet meer gaan insturen als het zoveel geld kost. Veel? Ja, ik denk dat het voor kleine(re) uitgevers aardig op kan lopen en dan moet je er niet aan denken dat je nog wint ook, krijg je meteen een boete van 1.600 Euro aan je broek. Ik ben dus bang dat deze maatregel ervoor gaat zorgen dat er steeds meer mainstream boeken gaan komen. Verder vraag ik me nog iets af. De Gouden Strop bestond al. Nu moet er dus voor betaald worden. Ik hoop dat het CPNB daar dan ook iets extra's tegenover stelt. Ik ben benieuwd, jammer dat ik er zaterdag niet bij kan zijn!
BeantwoordenVerwijderenDe spelregels veranderen onder de dekmantel van professionalisering… helaas zit ik te ver weg om snel even op en neer te gaan maar ik zou as. zaterdag zeker voor een motie stemmen waarin het bestuur van het GNM naar de onderhandelingstafel wordt teruggestuurd met de missie om van dit onzalige CPNB-plan af te zien.
BeantwoordenVerwijderenWaarom zou je de stekker eruit willen trekken? Heb je er last van of zo?
BeantwoordenVerwijderenAls oud-lid zie ik dat het GNM een tamelijk in zichzelf gekeerde, inactieve club is geworden, die z'n kroonjuwelen (Strop en Schaduwprijs) heeft overgedaan aan de CPNB. Er zit weinig muziek meer in het genootschap, dat juist in deze zware tijden zou moeten bruisen van de initiatieven en evenementen. Zou ik lid zijn, dan zou ik mijn contributie weggegooid geld vinden.
BeantwoordenVerwijderenNee, last heb ik er niet van. Maar gemak ook niet...
Voor zover ik weet is de Gouden Strop ondergebracht in een stichting zoals dat ten tijde van het Bruna sponsorschap ook was. Daardoor is de prijs dus niet overgedaan aan de cpnb. Maar de cpnb heeft als enig overgebleven financierende partij een paar aanvullende eisen en aan die eisen zullen we misschien moeten wennen tot er een nieuwe tweede sponsor gevonden kan worden.
BeantwoordenVerwijderenDoor de constructie met de aparte stichting zou het gnm-bestuur de handen vrij moeten krijgen om andere dingen te doen. Uit mijn eigen voorzitterstijd weet ik dat bijna al mijn tijd ging zitten in de zorg voor de GS.
Iemand zei zaterdag: 'Aan al dat gemopper op die Spanningsblog hebben we niets.' Daar ben ik het niet mee eens. Prikkeling leidt tot beweging. En dat is goed. En dat is nodig.
BeantwoordenVerwijderenOverigens vind ik dat de CPNB een redelijk goed verhaal had, al was de houding aanvankelijk opvallend defensief. Zeker is dat ik zowel op de pont als in het Wilhelmina-Dok enkele prettige gesprekken voerde. En dat is ook wat waard.