Voorkauwen en nakauwen (nieuws, 2013)

''THE KILLING' IS EEN KLAP IN ONS GEZICHT'

Bas Heijne, columnist van NRC Handelsblad, heeft overal een mening over. Zelfs over de bewierookte (thriller)series van Deense makelij. In zijn column 'Hollands drama' steekt hij dit weekeinde de loftrompet over reeksen als 'The Killing', 'Borgen' en 'The Bridge' (foto). Drievoudig Gouden Stropwinnaar Charles den Tex vindt het allemaal te veel eer voor de Deense filmmakers. ,,Het is tell, tell, tell. Niet iets waar je jaloers op hoeft te worden.''

,,Denemarken heeft 'The Killing'. Wij hebben 'De verbouwing''', sneert Heijne in zijn column. Waarom maken wij zulke succesvolle series niet, vraagt hij zich af. ,,Aan het potentieel ligt het niet: we hebben de acteurs, de regisseurs, en net genoeg scenarioschrijvers. Belangrijker: we hebben het decor. Nederland is, net als Denemarken, een aangeharkte sociaal-democratie (...). Wat er homogeen uitzag, blijkt pijnlijk versplinterd. Politici die vertrouwen inboezemden, blijken opportunisten die er maar een slag naar slaan. Net als in Denemarken hebben ook wij een anti-immigratiepartij die een wankele regering gedoogde. Alles hebben we. Behalve het succes.''

Volgens Heijne prijzen Nederlandse fans van 'The Killing' en 'Borgen' behalve het gevoel voor spanning en intrige, vooral de herkenbaarheid. Ex-politica Femke Halsema herkende het beeld dat ze 's avonds nog met haar jas aan de kinderen in bed stopte. De series staan ook in dienst van een ander soort herkenbaarheid, betoogt Heijne: die van mensen in een samenleving die niet langer overzichtelijk is, waar de realiteit hopeloos achterblijft bij de verwachtingen. ,,Daar worstelen die Deense personages mee. (...) Voortdurend plegen ze verraad aan zichzelf. En precies dat maakt ze ook buiten een Deense context herkenbaar.''

Hollands drama is er wel, aldus Heijne, maar vaak blijft het bij de reconstructie van een affaire. ,,Over Pim Fortuyn, die als fenomeen net iets belangrijker is geweest voor het hedendaagse Nederland dan 'De schavuit van Oranje', is één lachwekkende speelfilm gemaakt, emotie zonder inzicht.'' De columnist concludeert: ,,Een land dat herkenbaar wil zijn voor de rest van de wereld, moet eerst in staat zijn zichzelf te zien. Het succes van Deens televisiedrama is een klap in ons gezicht.''

De column van Heijne heeft inmiddels tot enigszins verhitte reacties geleid. Opmerkingen op Twitter variëren van 'banale column' tot 'sterke analyse'. Marc Josten, de helft van het thrillerduo Josten & Smits schreef: ,,Bas is te somber over Nederlands talent. 'Oud Geld', 'Overspel', 'Penoza': één stap, en er is Borgenniveau.'' Pieter Bart Korthuis, scriptschrijver van de hitserie 'Penoza', twittert: ,,De Denen maken één grote serie per jaar, budget één miljoen per aflevering. 'Penoza' doet het met een vijfde daarvan.''

Schrijver Charles den Tex reageerde op zijn Facebookpagina. Hij schreef: ,,Het succes van Deense televisieseries is verklaarbaar uit de omgekeerde filmwet: TELL DON'T SHOW. Veel grote publiekssuccessen zijn hierop gebaseerd. Tell, tell, tell. Herhalen, uitkauwen, voorkauwen en nakauwen. Niet iets waar je jaloers op hoeft te zijn.''