Dennis Lehane (interview, 2012)

'IK KIES ZELF MIJN RICHTING'

Hij kan nog geen boodschappenlijstje schrijven of Hollywood neemt al een optie, schreef een criticus. En inderdaad: auteur Dennis Lehane (1965) had zijn nieuwste boek 'Nachtleven' nog niet af, of de rechten werden al aangekocht door Leonardo DiCaprio. Martin Scorcese ('Shutter Island'), Clint Eastwood ('Mystic River') en Ben Affleck ('Gone Baby Gone') gingen hem voor. Lehane: ,,Al worden ze in Hollywood nog zo pissig, ik ben zo selectief als de pest, als het om de verkoop van mijn boekrechten gaat.''

(Door Monique Brandt)

BOSTON - 'Priesters en soldaten hebben een vreemd soort verwantschap', citeert de Amerikaanse auteur Dennis Lehane zijn collega Cormac McCarthy in zijn nieuwe thriller 'Nachtleven'. Het is de rode draad in het boek: de soms angstvallig dunne scheidslijn tussen goed en kwaad. In 'Nachtleven' volgen we het leven van een man die we al eerder ontmoetten in Lehane's vuistdikke historische roman 'De Infiltrant', de van oorsprong Ierse politieman Thomas Coughlin.

'Nachtleven', het tweede deel van een trilogie, draait om diens zoon Joseph, die welbewust een leven als gangster leidt, maar gelijktijdig tracht zijn persoonlijke morele code in stand te houden. Een levenswijze die in wezen niet eens zo heel ver af staat van dat van zijn corrupte vader Thomas, anno 1926 de grote kanshebber voor de functie van politiecommissaris in Boston.

Zoon Joe maakt intussen pijlsnel furore in de onderwereld. Zeker als hij zich tijdens de jaren van de Drooglegging - het verbod op verkoop of productie van alcohol in de VS dat duurde van 1920 tot 1933 - vanuit Florida gaat bezighouden met de smokkel van rum. De vraag is wanneer hij de prijs moet betalen voor zijn keuzes.

Het blijkt geen toeval dat Lehane onze afspraak heeft gepland in het Park Plaza hotel, het vroegere Hotel Statler, in het hart van zijn stad. Het hotel, een merkwaardig samenraapsel van modern en behoorlijk verouderde maar evengoed verhipte grandeur, speelt een sleutelrol in Lehanes nieuwste boek. ,,Dáár hangt de kroonluchter die ik beschrijf. Alleen de steeg achter het hotel bestaat niet'', zo duidt hij in zijn wat knauwerige Amerikaans.

BOKSER
De schrijver heeft de bouw van een bokser, de no-nonsensehouding die Bostonians eigen schijnt te zijn en de taxerende, scherpe oogopslag van een advocaat. Hij oogt gebruind, een deel van het jaar woont hij met zijn gezin in Florida, niet ver van collega-schrijver Michael Connelly. Scherper kan het contrast niet zijn met de plek waar Lehane opgroeide; achterstandsbuurt Dorchester aan de buitenrand van Boston, als zoon van arme Ierse immigranten. Je kunt de man wel uit de stad halen, maar de stad niet uit de man: op enkele momenten tijdens het gesprek klinkt er dan ook opeens een ander, harder accent op.

Boston, de laatste jaren fiks opgepimpt, is het altijd terugkerende personage in al zijn boeken. Zijn gevoel voor de stad valt eigenlijk niet uit te leggen, zegt hij, nadat hij eerst hard moest lachen over een opmerking over de sfeer van de stad. ,,Boston relaxed? Bostonians vriendelijk? Dit is met stip de onvriendelijkste stad van de Verenigde Staten. Het ijs breken is hier moeilijk, heel moeilijk. Het is geen wantrouwen, maar Bostonians vallen gewoon niet voor charme.''

Lehane omschrijft zijn band met Boston als simpele, diepe liefde. ,,Letterlijk elke dag kijk ik om me heen en besef ik weer hoe prachtig ze is, met alle onvolkomenheden. Toen ik opgroeide, zag ze er trashy uit; een deprimerende plek. Maar in de jaren tachtig begon het bergopwaarts te gaan en dat doet het nog steeds. Al zijn er nog steeds probleemgebieden zoals Dorchester.''

Hij komt er nog steeds, in die buurt waar hij min of meer op straat groot werd, waar de Ieren vochten tegen de zwarten uit het belendende Roxbury, en waar om elke hoek het gevaar wachtte. Hij heeft er nog wat vrienden, al hebben velen het niet gered. Hemzelf lukte dat ruimschoots, gezegend met een stabiele gezinssituatie en een rijke fantasie. Zelf schreef hij op zijn achtste al korte verhaaltjes. In zijn vroege jeugd ontstond ook zijn hartstocht voor gangsterfilms- en boeken. ,,De sleutel is die ouwe Jimmy Cagney (acteur die in vele misdaadfilms de harde jongen speelde, red.), die zit diep in mijn DNA. Alle passie die ik voor het genre voel wilde ik in dit boek stoppen.''

FLOW
Lehane was al even redelijk succesvol met een paar opmerkelijke en ijzersterke thrillers over het eigenzinnige detectivekoppel Angela Gennaro en Patrick Kenzie. Het feit dat Bill Clinton werd gekiekt met het Kenzie/Gennaro-boek 'Prayers for Rain' in zijn hand, was bepaald niet slecht voor het merk Lehane. De lancering in 2001 van 'Mystic River' sloeg verkooptechnisch gezien echter in als een bom. De daaropvolgende verfilming van 'Mystic River' door Clint Eastwood - Sean Penn en Tim Robbins wonnen beiden Oscars voor respectievelijk hoofd- en bijrol - was qua succes van weer een andere dimensie.

,,Het had een seismisch effect, daar was ik niet op voorbereid. Natuurlijk, ik was blij met mijn nieuwe auto en een enthousiast lezerspubliek, maar dat was het dan wel. Ik moest opeens mezelf opnieuw uitvinden. Ik voelde me alsof ik aan het fietsen was terwijl ik hem intussen in elkaar zette. Groeipijnen, noem ik het maar. Iedereen riep om 'Mystic River 2', maar ik wilde mijn eigen koers bepalen. Uiteindelijk heb ik afgerekend met die druk door het schrijven van het gothic getinte 'Shutter Island'. Ik wilde laten zien dat ik zelf mijn richting kies.''

'Nachtleven' ging hem daarentegen heel makkelijk af, zo zegt hij. ,,Het is één van de snelste boeken die ik ooit schreef. Ik zette het eerste hoofdstuk op papier tijdens het afronden van 'De Infiltrant'. Het tweede hoofdstuk schreef ik een jaar later. Op dat moment kon ik geen ingang vinden, geen manier om het verhaal te vertellen op een manier die ik niet al eens had gezien.''

Een bezoekje aan een vriend in Ybor, de historische wijk van Tampa, bracht een jaar later uitkomst. ,,Het was een stille zondagochtend. Ik liep over straat, dacht de auto's weg en keerde in mijn hoofd terug naar de jaren twintig. Er lopen tunnels onder de straten die vroeger werden gebruikt door rumsmokkelaars. En op dat moment wist ik het: Rum! Dát was het missende puzzelstukje. Ik begon met schrijven, en het verhaal vloeide als vanzelf op papier, het was puur genot. Ik had het ritme te pakken, de juiste woorden, er was diepte, er zat vlees op de botten, ik zat op het goeie spoor. In vijf maanden had ik de eerste versie klaar.''

CLEAN
'De Infiltrant' en 'Nachtleven' zijn de eerste boeken in wat hij persoonlijk De Vader en Zoon Trilogie noemt. ,,Wat draag je over aan de volgende generatie, wat leren je kinderen er van? Joe worstelt daarnaast met een interessant dilemma, dat actueel is in tijden van deze bankencrisis: kun je ooit 'clean' blijven in deze business?''

Gaat die vraag ook niet op voor de filmbusiness waarin de auteur verzeild is geraakt? ,,Dat lukt aardig. Ik heb geen enkele zeggenschap over de productie. Maar ik verdien wel de credits voor de keuze van mensen waarmee ik wil werken. Al worden ze nog zo pissig in Hollywood, ik ben zo selectief als de pest als het op de verkoop van mijn boekrechten aankomt.''

Zelf schreef hij enkele afleveringen van de puike misdaadserie 'The Wire', en met collega-auteur George Pelecanos maakte hij een nimmer in productie genomen adaptatie van het non-fictieboek 'The Fence'. Hij heeft de rechten van 'De Infiltrant' weer teruggekregen na een optie van een filmmaatschappij, en ook kreeg hij zojuist het script terug van zijn eerste echte tv-serie, afgewezen door FX Network, de tv-zender waarmee hij in onderhandeling was. ,,Het gaat over een forensische psychologe die werkt bij de politie. Ik zou het leuk vinden als die ooit wordt gemaakt. Maar dat weet je dus nooit in Hollywood. Hoe dan ook, ik ga door met tv. Televisie is deze dagen op zijn allerbest, en ik geef mijn stoel aan de tafel niet op. Als ik mijn eigen serie kan maken en produceren vanuit Boston, zou ik meteen ja zeggen.''

Boeken blijven nummer 1. Zo komen er in plaats van één, twee boeken over de Coughlins aan. Ook heeft hij een volgende trilogie in zijn hoofd over de laatste drie maanden in het leven van een doodzieke politieman, die die ene, prangende cold case wil oplossen voordat hij sterft.

Film en tv is wat hem betreft voor 'erbij', hoe verleidelijk ze ook naar hem lonken. Hij vertelt hoe hij in zijn vorige leven twee jaar lang als huischauffeur werkte van een hotel pal om de hoek. Grijnzend: ,,We hadden een lange lijst regels Hoe om te Gaan met Beroemdheden, veelal acteurs en regisseurs. Het kwam erop neer dat we niet met ze mochten praten, en al zeker niet over hun films. En ik heb er heel wat rondgereden! Ik ben daardoor niet snel meer te imponeren. Dus als er weer een grote naam uit Hollywood aan de lijn hangt, zul je mij niet zien verblikken.''

'Nachtleven' van Dennis Lehane verschijnt 11 oktober bij uitgeverij Anthos, € 19,95 (foto auteur (c) Diana Lucas Leavengood)