Bedrog en blaren (nieuws, 2012)

CPNB-DIRECTEUR: AAP KOMT ALTIJD UIT DE SCHRIJVERSMOUW

Eppo van Nispen

CPNB-directeur Eppo van Nispen vreest in Nederland geen toestanden zoals in Engeland waar schrijvers hun collega's laken die onder een valse naam positieve recensies over hun eigen boeken op internet plaatsen. Dat zegt Van Nispen in Het Parool.

Van Nispen kan het zich bijna niet voorstellen dat zulks hier ook gebeurt. ,,De Nederlandse boekenwereld is overzichtelijk en wij letten er als CPNB goed op. De aap zal altijd uit de schrijversmouw komen.'' Je moet het als schrijver gewoon niet doen, zegt Van Nispen. ,,Het is hartstikke makkelijk, maar het bedrog komt ook hartstikke makkelijk uit. En dan moet je op de blaren zitten.''

Het fenomeen neprecensie is volgens de CPNB-directeur iets anders dan de quotes van grote buitenlandse auteurs die op het omslag Nederlandse collega's aanprijzen. ,,Ik ga ervan uit dat die quotes zijn gebaseerd op het boek, dat ze het ook echt hebben gelezen. Bovendien zetten ze hun eigen naam erbij.''

Van Nispen heeft zich erover verbaasd dat een gevierde auteur als R.J. Ellory de recensiefraude heeft toegegeven. ,,Toen ik het hoorde, dacht ik meteen: God jongen, waarom doe je zoiets? Dit blijft hangen, mensen zullen bij positieve reacties op zijn werk voorlopig denken: daar zal wel weer een luchtje aan zitten.''

Patrick van Rhijn

De Nederlandse auteur Patrick van Rhijn ziet overigens geen kwaad in het plaatsen van neprecensies. Hij gebruikt ze zelfs als marketingtool, zo liet hij in Boekblad weten. Van Rhijn maakte via Twitter kenbaar dat hij niet aan een door website Crimezone geïnitieerde actie waarin schrijvers en recensenten een verklaring ondertekenen die neprecensies veroordeelt, zou meewerken. Van Rhijn, auteur van o.a. 'Dagboek van een hufter' en de schrijver die eerder dit jaar filmmaker Steven de Jong van schending van auteursrechten beschuldigde, stelt dat hij zowel positieve als negatieve neprecensies schrijft over zijn eigen werk. ,,Dat heb ik gedaan en ik zou het zo weer doen. Ik wil daar niet hypocriet over doen. Wat ik nooit doe is negatieve neprecensies schrijven over andermans werk. Dat is onder de gordel. En ik heb het niet over honderden aliassen.''

Aanleiding om een neprecensie te plaatsen kan volgens Van Rhijn een onterecht negatieve toon in een al bestaande recensie zijn. ,,Als je naar sites gaat van Bol en Bruna, dan is soms het eerste wat mensen lezen de reactie van tante Truus drie hoog achter die de hoofdpersoon een lul vindt en daarom het boek slecht vindt. Dat is krom, dat wil ik compenseren. Dan heb ik er geen problemen mee om accenten te verschuiven en een recensie met een andere toon bovenaan te plaatsen. Als schrijver is het al moeilijk genoeg om door te breken, daarom wil ik alle middelen aangrijpen die voorhanden zijn.''

M.P.O. Books

Een andere Nederlandse auteur die weigert de petitie te ondertekenen, is M.P.O. Books. Hij schrijft op zijn website dat de actie 'druipt van de schijnheiligheid'.

,,De boekenwereld barst van de oneerlijkheid (...) en Crimezone geeft daarin niet het goede voorbeeld.'' Volgens Books heeft de website een paar recensenten in dienst die 'vrijwel alleen maar juichrecensies' schrijven. ,,De site is verworden tot een commercieel platform - én eigendom van boekenuitgever Bruna - niet een journalistiek medium.''

Books heeft naar zijn zeggen Crimezone-hoofdredacteur Sander Verheijen erop gewezen dat er gekochte recensies op de site staan. ,,Een ontwikkeling die hij bevestigde. Uitgeverijen geven boeken weg in ruil voor een positieve recensie. Een uitgever die zich daaraan schuldig maakt, is The House Of Books, de uitgever van schrijver én Crimezone-recensent Michael Berg (pseudoniem van Michel van Bergen Henegouwen). Diens nieuwste boek 'Een nacht in Parijs' krijgt lovende lezersrecensies. Een aantal inzenders geeft schaamteloos toe dat ze het betreffende boek van de uitgever ontvingen. Zij zijn ambassadeurs, lezers die aangetrokken zijn om Michael Berg de hemel in te prijzen.''

Books laakt ook het feit dat uitgevers betalen om hun persberichten op Crimezone geplaatst te krijgen. ,,Dat is iets wat niet elke uitgeverij zich kan veroorloven.''

Crimezone-hoofdredacteur Sander Verheijen laat in een reactie het volgende weten: ,,Ik heb nooit gezegd al dan bevestigd dat uitgevers boeken weggeven in ruil voor positieve recensies. Het woord 'positieve' is hier niet juist. De acties die wij samen met uitgevers opzetten in o.a. de BuzzZ club zijn er wel voor om recensies te krijgen, maar we vragen om goed onderbouwde, zowel enthousiaste als kritische. Nergens sturen wij aan op een positieve mening over de boeken.''

(Bron: Het Parool, Boekblad, website M.P.O. Books; foto Van Rhijn gemaakt door Roland J. Reinders)