William Boyd - Wachten op de dageraad (2012)

Bietsen in de wachtkamer



(Door Hans Knegtmans)

In het Wenen van 1913 bezoekt toneelacteur Lysander Rief een Freudiaans georiënteerde psychiater. Hij lijdt aan anorgasmie, het onvermogen klaar te komen. En dat terwijl in Engeland zijn verloofde reikhalzend uitziet naar hun naderende huwelijk. In de wachtkamer bietst een jonge vrouw - Hettie Bull, blijkt ze te heten - twee sigaretten van hem, en gaat voor haar beurt de spraakkamer binnen. Bij gebrek aan beter maakt Rief een praatje met een andere patiënt, een 'militair type' dat zich voorstelt als Alwyn Munro.

Bij een volgende ontmoeting strikt Hettie Rief om - ze is beeldhouwer - naakt te poseren. Na afloop hebben ze seks, en over ejaculatie valt dit keer niets te klagen. Eind goed al goed? Nee, we beginnen pas. Enkele maanden later wordt Rief gearresteerd voor de verkrachting van Hettie, die hij al doende bezwangerd zou hebben. Als bij toverslag verschijnt Munro ten tonele, die attaché is bij het Britse consulaat. Deze is bereid, tegen onkostenvergoeding Rief te helpen naar Londen te vluchten.

Even een korte plaspauze, voordat de literaire sneltrein doordendert naar de delen 2 (Rief gaat in dienst), 3 (Rief speelt voor geheim agent) en 4 (Rief ontmaskert een spion).

In zijn ijver om alle ditjes en datjes die hem invallen onderhoudend te beschrijven lijkt William Boyd weinig te hebben nagedacht over het grote geheel. Hettie Bull wordt zelfs, anders dan de femme fatale waarvoor de lezer haar steeds heeft gehouden, bijna geruisloos het verhaal uitgeschreven.

Meer in het algemeen ontbreekt het de personages aan diepte. Munro, die al in een vroeg stadium zijn professionele oog op de hoofdpersoon liet vallen, brengt het nooit verder dan een poppetje in een verhaal. Riefs moeder blijkt een - zakelijke? amoureuze? - relatie met de spion te hebben. Alleen Rief zelf wordt op de laatste pagina iets menselijker geportretteerd dan als de ijdele kwast die we ons een boek lang hadden voorgesteld.

William Boyd - Wachten op de dageraad. Vertaling: Jan Fastenau. Uitgeverij Atlas, 352 pag.

(Bron: Het Parool)