Simon de Waal (interview, 2012)

'Iedereen mag schreeuwen en huilen, behalve jij' 

Met het wat suffige, stoffige imago dat ooit aan het verschijnsel Telefilm kleefde, rekent de laatste editie die vandaag op tv begint, definitief af. De nieuwe serie staat in het teken van de misdaad, is bloedspannend, keihard en voorzien van een puike cast. In een enkel geval was de productie net zo ijzingwekkend als het resultaat. Schrijver en onverwachte regisseur van de rauwe openingsfilm 'Cop vs Killer', Simon de Waal: ,,Schop onder je kont, het diepe in en maar zien of je blijft drijven.''

(Door Monique Brandt)

Het was de nachtmerrie van elke filmproducent. Vier dagen op streek met het draaien van de film 'Cop vs Killer', werd regisseur Hans Pos op de set getroffen door ernstige gezondheidsproblemen. Al snel was ook duidelijk dat hij de film niet meer zelf kon afmaken. Omdat tijd ook in de filmwereld geld is, moesten de producers de knoop doorhakken: zij vroegen Simon de Waal, schrijver van de oorspronkelijke thriller 'Cop vs Killer' uit 2005 én het filmscenario, de rolprent verder te regisseren.

De Waal (1961) liep al mee met regisseur Hans Pos om ervaring op te doen met het regisseursvak. ,,Ik dacht al heel lang dat ik misschien ooit nog eens zou willen regisseren. Ik had vrij genomen om gedurende de gehele draaiperiode op de set te zijn, als een soort rechterhand van Hans.''

Het liep dus dramatisch anders. Omdat hij crew en acteurs kende en het scenario van zijn hand was, kreeg een totaal onervaren De Waal opeens een film op de brede schouders geschoven. ,,Ik heb allereerst gebeld met de twee hoofdrolspelers om te vragen wat zij ervan vonden. Ik had het begrepen als zij liever iemand hadden gehad die het klappen van de zweep kent. Maar zij spraken hun vertrouwen in me uit. Toen was het, weliswaar met steun van iedereen, toch: schop onder je kont, het diepe in en dan maar zien of je blijft drijven.''

Aan het resultaat te zien, is dat prima gelukt. 'Cop vs Killer' is een strak geregisseerde film over de keiharde crimineel Mirko Narain (Jeroen Willems), die niet te vangen lijkt, totdat zijn tegenstrever, politieman Frank Spinola (Marcel Hensema) diens zwakke plek ontdekt. Willems speelt een weergaloze rol als een bloedstollende crimineel met vele gezichten. De Waal: ,,Het is nu eenmaal zo dat ook criminelen niet zo groot kunnen worden als ze niet 'íets' hebben, noem het charisma. Holleeder zat tijdens de rechtszaak grappen te maken met de rechtbankpresident. Dat doe je niet als autokrakertje. Jeroen doet dat heel goed: hij is in de film een nietsontziende crimineel, maar je krijgt op een gekke manier toch sympathie voor hem.''

BOKS
De Waal, die nog immer werkt als rechercheur Zware Misdrijven bij de Amsterdamse politie, is behalve een gevierd thrillerauteur, al een ouwe rot in de tv- en filmwereld. Hij schreef en produceerde met zijn bedrijf Screenpartners tal van films en series, van afleveringen van 'Baantjer' en de Talpa-reeks 'Boks' tot 'Grijpstra & De Gier', 'Spangen' en 'Russen' en speelfilms als 'Lek' en 'Kapitein Rob en het geheim van professor Lupardi'. ,,Ik heb me altijd al flink bemoeid met het creatieve proces van de films en series waarvoor ik schreef'', aldus De Waal. ,,En omdat ik het boek en het scenario had geschreven, wist ik natuurlijk precies hoe het er uit moest zien.''

Dat maakte zijn regisseursdebuut er niet makkelijker op. Slapeloze nachten had hij wel. ,,Ik heb voor ik begon een vriend van me gebeld, regisseur Ben Verbong. Licht paniekerig vroeg ik hem om twee van zijn meest bruikbare tips. Hij zei me: 'Tip 1: Weet wat je wil. En tip 2, de belangrijkste: raak nooit in paniek. Iedereen mag schreeuwen en huilen op de set, behalve jij. Als je je daaraan houdt, komt het goed'. Wat ik vooral belangrijk vond was dat de sfeer goed was op de set, zeker na die eerste emotionele klap. Waardoor iedereen wel hetzelfde gevoel had: we maakten de mooiste film die we konden maken, voor Hans.''

Als rechercheur weet De Waal hoe het eraan toegaat in de misdaadwereld. Of dat zijn film meer realistisch maakt dan andere, vindt hij moeilijk te zeggen. ,,Ik hield de acteurs wel steeds voor: ga niet met pistolen lopen zwaaien, hou 'm langs je zij, en berg 'm dan weer op. Ik wilde geen criminelen die voortdurend met pistolen tegenover elkaar staan te wijzen en te schreeuwen. Hoe bedeesder, hoe kalmer je bent, hoe zachter je praat, hoe meer indruk het maakt. Het mooiste compliment kreeg ik van mensen die niets wisten wat er vooraf was gebeurd. Zij zeiden: Je kunt zien dat er met visie is geregisseerd.''

Wat hem betreft zou hij best nog eens willen regisseren, zij het onder dezelfde condities: dus voldoende tijd voor montage en nabewerking. ,,Maar met meer voorbereidingstijd! Nu was het: overmorgen ga je draaien.''

Maar voorlopig heeft hij zijn handen vol aan andere klussen. Binnenkort verschijnt 'Mes in de rug', het zesde deel in de boekenserie De Waal & Baantjer, die hij ooit begon met Appie Baantjer en die hij sinds het overlijden van de laatste, alleen verder schrijft.

Dit najaar wordt bovendien het langverwachte 'Vijf Families' gepubliceerd, het eerste boek van een trilogie over de opkomst en ondergang van de Italiaanse maffiafamilies. En daarbij is er werk aan de scenario's van 'twee of drie speelfilms' en het opstarten van twee tv-series. Eén van die films wordt trouwens een romantische komedie omdat hij ook eens wil kijken wat hij nog meer kan als auteur. Daarbij werkt hij nog parttime als rechercheur, al liggen de uren niet per week vast: ,,Als ze me wakker bellen met: 'er ligt een lijk', dan weet ik dat ik weer een paar weken full time bezig ben.''

Die productiviteit is geen opgave, aldus De Waal. ,,Ik ben niet afhankelijk van een creatieve bui. Ik ga zitten en ik schrijf. Ik kan ook 's morgens aan het ene project schrijven en 's middags aan wat anders. In mijn hoofd zit het allemaal opgeborgen in verschillende vakjes. Als ik klaar ben is het: vakje dicht, ander vakje open, en schrijven maar.''

Cop vs Killer, vanavond 20.30 uur, Nederland 3, kijkadvies 12 jaar en ouder. Steeds op zaterdag volgt om 22.25 uur een herhaling, maar dan in een ongekuiste 16+-versie. (foto auteur: copyright GPD/Freek van Asperen)


TELEFILMS
De Telefilms 2012, die met ingang van vandaag wekelijks maandagavond op Nederland 3 worden uitgezonden, zijn, na Cop Vs. Killer:

- 'Laptop' van Ger Poppelaars (maandag 23 april, 20.30 uur). Drie mannen vinden een laptop met geheime politiedossiers over een criminele organisatie en besluiten deze informatie voor veel geld te verkopen aan de criminelen.

- 'De overloper' van Pieter van Rijn (maandag 30 april, 20.30 uur) gaat over Eva en Floris, wiens relatie zwaar onder druk komt te staan als Floris zich aansluit bij een groep criminelen, waardoor de twee tegenover elkaar komen te staan.

- 'Oom Henk', een misdaadkomedie van Elbert van Strien (maandag 7 mei, 20.30 uur) gaat over student Koen die zichzelf uit een benarde situatie redt door te beweren dat topcrimineel Henk de Koning zijn oom is.

- In 'Doodslag' van Pieter Kuijpers (maandag 14 mei, 20.30 uur) slaat ambulancebroeder Max (Theo Maassen) een jongen dood die hem in zijn werk belemmert.

- 'Black Out' van Arne Toonen (maandag 21 mei, 20.30 uur) Een ex-crimineel wordt de dag voor zijn huwelijk wakker naast een lijk en ervan wordt beschuldigd twintig kilo cocaïne gestolen te hebben. Hij weet er echter niets meer van. Met rollen voor de zusjes Schuurman.


ANDERHALF UUR
Telefilms zijn speelfilms van maximaal 90 minuten, die in eerste instantie
bedoeld zijn voor televisie. Ze worden door onafhankelijke producenten gemaakt in opdracht van de Nederlandse Publieke Omroep. Sinds het begin in 1998 zijn 45 Telefilms geproduceerd of uitgezonden. Sommige komen desondanks toch eerst uit in de bioscoop, zoals 'Familie', 'Cloaca', 'Het Schnitzelparadijs' en 'TBS'.

De Telefilms zijn destijds opgezet omdat Nederlandse speelfilmproducenten
vroeger moeilijk een behoorlijke film van de grond konden krijgen vanwege de beperkte financiële middelen. De publieke omroepen gaven maar weinig geld uit aan producties van eigen bodem. Filmproducenten zetten de publieke omroep Onder druk om meer geld te besteden aan Nederlandse films. Met geld van onder andere het ministerie van OCW en het Cobo (Co-productiefonds Binnenlandse Omroep) is dit gelukt. De volgende serie Telefilms krijgt het thema Familiefilms, waarbij ook de jeugdige kijker vanaf 6 jaar mee kan kijken.