Tess Gerritsen (interview, 2012)

'Ik was een minderheid, een outsider'

(Door Monique Brandt)

Een ontmoeting met haar fans, vervolgens een serie interviews over haar laatste boek 'Het stille meisje' en een boekenbal als toetje. De Chinees-Amerikaanse misdaadauteur Tess Gerritsen (1953) is wat je noemt onthaald in het land van haar echtgenoot, een Nederlandse arts die al vanaf zijn jeugd in de Verenigde Staten woont. ,,Vandaar dus mijn achternaam, die maakt dat iedereen hier er vanuit gaat dat ik de taal spreek'', lacht de auteur.

Gerritsen, een voormalig internist die zich aanvankelijk toelegde op romantische thrillers, vervolgens in 1996 overstapte op stevige medische
spannende boeken die wereldwijd succesvol zijn, is ook in ons land behoorlijk populair. De tv-serie 'Rizzoli & Isles', hier door Net 5 uitgezonden en gebaseerd op haar boeken over politievrouw Jane Rizzoli en forensisch arts Maura Isles, heeft die belangstelling alleen maar doen toenemen. ,,Ik schat dat twintig, dertig procent van de mensen die naar signeersessies komen, mij kennen door de serie.''

Zo stevig betrokken als thrillerschrijfster en forensisch antropologe Kathy Reichs is bij 'Bones', de op háár boeken gebaseerde tv-serie (RTL 4) waarbij Reichs ook als uitvoerend producente op de rol staat, is Gerritsen niet. ,,Al sta ik officieel te boek als consultant. Die vragen krijgt als: wat is de doopnaam van Jane? Maar dat hoeft ook niet, ik ben er blij mee, het is de droom van bijna iedere auteur. Ik zie het alsof ik de melodie heb gecomponeerd, en de producers maken daar weer een eigen variatie op.''

Nu is daar haar net verschenen en wederom sterke boek 'Het stille meisje', ook weer met een hoofdrol voor Rizzoli en Isles. Voor Gerritsen een bijzonder boek in de serie, omdat er voor het eerst twee Chinese personages een belangrijke rol in spelen en het verhaal zich afspeelt in het Chinatown van Boston. Haar Chinese achtergrond weerde ze voorheen angstvallig uit haar boeken, zo geeft ze toe. ,,Waarom? Omdat ik bang was dat mijn boeken niet zouden verkopen. Lang geleden drukte een uitgever me op het hart dat lezers boeken met prominente Aziatische personages links laten liggen. Misschien dom, maar ik luisterde. Nu voelde ik dat het tijd was dat te veranderen. Ik heb een trouwe lezersschare die me niet zomaar in de steek laat. En eigenlijk kón ik ook niet anders. Toen ik dit boek aan het schrijven was, was mijn moeder stervende. Ik voelde een grote drang om al die verhalen die zij me ooit vertelde toen ik kind was, hierin te verwerken.''

In augustus neemt ze bovendien tijd vrij om haar eerste reis te maken naar China, om de as van haar moeder terug te brengen naar haar geboortedorp, net over de grens met Vietnam. ,,Ik heb het nooit eerder gewild, het leek in alle opzichten zo ontzettend ver weg. Maar nu ben ik er klaar voor, denk ik.''

Gerritsen is wat je noemt een kind uit twee werelden, als dochter van een Chinese immigrante en een Chinese vader, een restaurantkok die wel in de VS was geboren, maar alleen in Chinese kringen verkeerde. Ze vertelt hoe ze ooit met haar ouders in een restaurant zat, waar men hen weigerde te bedienen. ,,Ze zeiden niet: we wíllen jullie niet bedienen, nee, ze negeerden ons gewoon. We hebben er uren zitten wachten, terwijl alle andere mensen in het restaurant eten kregen voorgeschoteld. Het waren de jaren vijftig, toen Aziaten nog als De Vijand werden gezien, of je Chinees was of Japans, dat maakte niet uit. Ik zat op een school waar iedereen verder blank was. Ik was een minderheid, een outsider, ik heb me nooit echt onderdeel van die gemeenschap gevoeld. Daarom ook ben ik zo gek op Jane Rizzoli, zij heeft datzelfde gevoel van er niet bij horen, als vrouw in een team van mannen.''

RESTAURANT

In 'Het stille meisje' worden betrokkenen na vele jaren opnieuw geconfronteerd met een oude moordpartij in een Chinees restaurant. Nieuw in het team is de Chinese politieman Johny Tam, in wie Gerritsen naar eigen zeggen ook veel van zichzelf legde. ,,Ik wilde schrijfster worden, ik schrijf al vanaf mijn zevende. Maar ik moest van mijn ouders medicijnen studeren. Zij vonden, als buitenstaanders in een chaotische maatschappij, veiligheid belangrijk. Een graad, en daarna een goede baan waren in hun ogen een middel om zekerheid te scheppen in je leven, en genoeg geld te verdienen om te overleven. Hard werken vóór alles. Ik moest, zoals veel Chinese immigrantenkinderen, de beste punten halen, de beste in de klas zijn. Johnny Tam is ook zo'n kind geweest, dat merk je in alles. Via hem kan ik mijn eigen jeugdervaringen wat meer projecteren, want ik heb besloten dat hij mag blijven.''

Het boek draait in feite om Iris Fang, een vijftiger en Meester in de Chinese vechtsport. Haar personage is gebaseerd op Bow Sim Mark, een echt bestaande vrouwelijke 'krijger', die nu, op haar zeventigste nog steeds les geeft in Boston. ,,Iris Fang is power, vermomd als vrouw van middelbare leeftijd. Ze ontstond nadat ik een inspirerend essay had gelezen over hoe oudere vrouwen lijken te 'verdwijnen' in onze maatschappij. We schenken vooral aandacht aan vrouwen die jong en seksueel aantrekkelijk zijn. We vergeten hoe krachtig ouder wordende vrouwen zijn, hoeveel wijsheid ze met zich meedragen, ze zijn kennelijk niet meer interessant. Dat is niet alleen oneerlijk, maar ook hoogst onverstandig, omdat we vergeten hoeveel wijsheid ze met zich mee dragen. Zo ontstond Iris Fang, gebaseerd Bow Sim Mark, een klein vrouwtje dat op haar zeventigste nog steeds grote kerels wegsmijt alsof het aardappels zijn. Daar ben ik in mijn hoofd mee gaan spelen, het verhaal ontrolde zich haast als vanzelf. Ik vind mijn weg naar het verhaal tijdens het schrijven.''

Inmiddels is ze alweer bezig aan de afronding van haar 24ste boek. Het schrijven wordt er niet makkelijker op, zo zegt ze. ,,Ik probeer zo goed te zijn als mijn laatste boek, de kwaliteit hoog te houden. Een boek per jaar is best veel. Ik zou ook wel eens iets heel anders willen schrijven, maar dit is wat de uitgever wil. Dat is dan weer het nadeel van het succes van een boekenserie.''

Tess Gerritsen - Het stille meisje, The House of Books, 17.95 euro (copyright foto auteur: GPD/Toussaint Kluiters)