Plaat van de maand (21)

De Spanningsblog besteedt met recensies, interviews en nieuws voornamelijk aandacht aan de hedendaagse thriller en de auteurs daarvan: Nele Neuhaus, Gerard Nanne, Felix Thijssen, George Pelecanos, noem maar op. De vroege Nederlandse misdaadroman is op deze site een ondergeschoven kindje. Maar verzamelaar Wim van Eyle biedt uitkomst. Uit zijn rijke collectie richt Van Eyle eens per maand de schijnwerper op het werk van een - soms vergeten - Nederlandse misdaadschrijver uit vroeger tijden. Vandaag de eenentwintigste aflevering uit de serie Plaat van de maand. Over plagiaat en jatwerk in vroegere tijden.

PUUR JATWERK

(Door Wim van Eyle)

Eind jaren veertig van de vorige eeuw verschenen er hele reeksen - letterlijk - kleine boekjes (circa 8 x 12 cm) op de Nederlandse markt. Ook misdaadboekjes en detectives. Twee van zulke reeksen verschenen onder de naam Kabouterserie en Pygmeeënserie.

In die serie kwam onder meer de auteur Frederik de Hoog voor. Dat werd zoeken geblazen, want wie was die Frederik de Hoog? Een pseudoniem misschien?

Zijn identiteit was niet te achterhalen, ook niet na jaren zoekwerk. Totdat nog niet zo lang geleden in kleine kring bekend werd dat die hele De Hoog niet bestond, het was een gefingeerde naam ontsproten aan de geest van de uitgever. Het bleken pure Amerikaanse misdaadverhalen te zijn van
o.a. Eric Taylor en W.E. Barrett. Kom daar maar eens achter...

Dat was de eerste uitgever die er niet tegenop zag de verhalen vlotweg in zijn kleine boekjes te dumpen.

Maar er was nog zo'n grappenmaker op de Nederlandse markt in de jaren vijftig en zestig. Het was de Rotterdamse uitgever de Combinatie N.V. die onder andere de 305 deeltjes tellende UMC pocket-serie uitgaf. Hij rommelde niet met de tekst van de verhalen, maar pikte grofweg de covers voor zijn boekjes van de bekende Amerikaanse pockets zoals Gold Medal Book, Pocket Book Inc., Signet, ANC etc. Nu waren dat hele fraaie covers, maar het was en bleef puur jatwerk.

De enige niet-Amerikaanse auteur die in de UMC-serie figureerde was ene Stanley West, het pseudoniem van de Rotterdamse Joodse confectiehandelaar David Trijbits. De schrijver werd op 3 juni 1898
in Rotterdam geboren en overleed op 27 april 1967 in diezelfde stad. Van zijn hand verschenen maar even 53 misdaadverhalen in de UMC-reeks, allemaal met een gepikt Amerkaans kaft van een heel ander verhaal. Om er toch iets eigens aan te geven veranderde de uitgever kleine details op de tekening van het cover, of deed hij dat om niet door de mand te vallen?

David Trijbits had overigens geen fijn leven. In de oorlog kwam hij in een concentratiekamp terecht, waar hij zijn enige dochter verloor. Zijn enige zoon stierf al op jonge leeftijd.

David Trijbits begon in 1957 met zijn boeken en hield dat vol tot in zijn sterfjaar. De titels grijnzen je werkelijk van de covers tegemoet, hoe verzin je ze:
1957: Rhapsodie in bloed; Hoogspanning... levensgevaar
1958: De dood draagt smoking; Dollars en demonen; Het dagboek van de dood; Kermis in de hel; Kille Handen; De nachten zijn lang
1959: De vlerken van de gier; Satan reist incognito; Geen gratie voor Gracie
1960: In den beginne was het moord; Kostbaar bloed; De spin en het web; Linda schiet met scherp; Moord en brand; Van de wal in de dood
1961: Satan's troetelkinderen; Ratten bij het spek; Haaien op de kust; Gangsters sterven niet; Bijtend zuur, lady
1962: Adders in het gras; Daders op het kerkhof; Jacht in de nacht; Monsters zonder waarde; Moord als erfenis; Schurken en schatjes
1963: Wie het gevaar zoekt ...; U spreekt met Jess Ford!; Roofridders van Brooklyn; Judas in vrouwenkleren; Jakhalzen; Feeën en feeksen; De duivel sliep!; De dood is een dame
1964: Galg en rad; Grieten en bandieten; Onkruid vergaat; Steken boven water; Een voet in 't graf
1965: Venijn in de staart; Met hangen en wurgen; Leven en laten sterven; De hel in zakformaat; Geen paradijs voor Eva
1966: De dame en de demon; Lipstick en stiletto; Monsters aan de Hudson; Parfum van het kwaad
1967: Kunt u mij helpen, mr. Ford?; Als de kat van huis is

Fraaie titels, nietwaar?

(Bronnen: Wim van Eyle, Rimmer Sterk, Uilke Komrij, Max van Dam)