De misdaadromans van Ashe Stil spelen in het Amsterdam van de Gouden Eeuw. Zijn held: waterschout Willem Lootsman. De Maand van het Spannende Boek brengt hem weer in beeld.Hij is geen bestsellerauteur, wiens naam op ieders lippen ligt. Maar Ashe Stils waterschout Willem Lootsman mag zich verheugen in een vaste schare fans. Drie van zijn boeken zijn in het Duits vertaald. En een aantal jaren terug was er zelfs even sprake dat held Lootsman zou promoveren tot tv-speurder.
Het is een serie waarvan de uitgever (Kees de Bakker van Conserve) en de schrijver (Kampen, 1953) niet echt rijk zullen worden. Stil werkt er nog steeds bij, als coördinator toelating en selectie bij het Central International Office van de Vrije Universiteit. Maar beide mannen hebben gewoon een passie voor spanning en historie.
In 1993 verscheen Stils eerste Lootsmanavontuur, 'Het schip met geld', en in 2005 verscheen zijn laatste, 'Het zilveren pistool'. Dat laatste was zes jaar geleden dus, maar in de voor de Maand van het spannende boek geschreven bundel 'Stille Getuigen', waaraan 25 auteurs een bijdrage leveren, komt Lootsman weer om de hoek kijken.
Voor Stil begon de liefde voor historie met een schuttersstuk van Van der Helst, uit 1649. Hij zag het schilderij voor het eerst toen hij met zijn ouders een dagje naar Amsterdam ging. Vooral die man met zijn grote trom prikkelde zijn fantasie: Willem de Trommelaar. Dat leek Stil wel een aardige kerel, met een vrolijke blik. Een stukje Willem zou later terugkeren in het karakter van Lootsman.
Stil werkte in het Amsterdams Historisch en schilderde, maar koos uiteindelijk voor het schrijven. ,,Ik las heel graag historische detectives, maar die speelden zich nooit in Nederland af'', zegt hij in de Volkskrant. ,,Wat er niet is, moet je zelf gaan maken, dus ik heb twee Hemablocnotes gekocht en volgeschreven. Dat werd mijn eerste boek.''
De Bakker, die vijftien Lootsmannen uitgaf: ,,Ashe is uiterst serieus. En ook iemand die niet altijd even snel op gang komt. Het kan soms wel twee jaar duren voordat er iets nieuws komt. Maar die tijd nemen we.'' Als een ware archivaris zoekt Stil naar de juiste details voor zijn boeken. Het verhaal moet de werkelijkheid van toen zoveel mogelijk benaderen.
Ook collega-schrijver Jacob Vis roemt zijn kennis. ,,We hebben allemaal ons eigen specialisme. Ik schrijf over IJsselmonde, hij is expert in de Gouden Eeuw - al etaleert hij zijn kennis nooit op een uitdrukkelijke wijze, maar haast terloops.''
Vis en Stil komen beiden uit Kampen en hebben meer gemeen. ,,We hebben allebei zeventien boeken geschreven.'' Het sterke punt van Stil? ,,Ashe trekt zich niks van de mode in het vak aan. Hij doet geen concessies. Ik ook niet. Hij kan goed relativeren, ook wat kritieken betreft. Met een glimlach.'' Bescheiden, het woord valt dikwijls. Iemand met oprechte belangstelling voor anderen; een man die zelf niet zo nodig op de voorgrond hoeft.
Zijn waterschout Lootsman heeft echt bestaan. Stil vond hem in de stadsarchieven. Willem Lootsman: op 17 maart 1613 gedoopt in de Oude Kerk en daar op 14 juni 1681 ook begraven. ,,Toen ik hem vorm moest geven, kwam mij Willem de Trommelaar voor de geest. Beide figuren heb ik door elkaar gehusseld.''
Twee keer maakte Stil een literair uitstapje naar de moderne tijd. Zo speelt 'De hoer van Babylon' zich af in het Amsterdam van na 9/11, met in de hoofdrol een ex-Unifiller met een oorlogstrauma, die zijn boterham verdient met het vormgeven van een treurig seksblaadje op internet en wat portierswerk bij een club op de Wallen.
En nu is er 'De vreesmachine', over een man die verstrikt raakt in het web van de bouwfraude en verdacht wordt van stalking terwijl hij juist een naaste probeert te beschermen. Of bestaat het gevaar slechts in zijn hoofd? De criticus van de VN-thrillergids kon er in elk geval geen chocola van maken. Hoofdpersoon Peter, luidt het VN-oordeel, is een lul. 'Geef ons maar de zeventiende-eeuwse Amsterdamse waterschout Willem Lootsman.'
Stil moest er 'om gieren van het lachen', schrijft hij in een mail aan Het Parool. 'Ik doe veel moeite om van mijn hoofdpersoon geen superheld te maken. Een beetje een schlemiel eerder, eigenlijk een antiheld. Krijgt de recensent(e) een gloeiende hekel aan hem. Alsof ik persoonlijk hem of haar heb beledigd (...) Kortom, niemand kan ooit meer zeggen dat ik bordkartonnen karakters neerzet.'
Was getekend: Asje.
Asje?
Dat blijkt zijn echte voornaam. Maar Ashe klonk toch wat internationaler. En hij wórdt dus over de grens uitgegeven. In Duitsland tipte boekverkoper Inez Abell in 1998 met succes uitgeverij Rowohlt. Abell geloofde in Lootsman. ,,Alles wat hij schrijft, klopt historisch.''
Collega Renée Vink las 'De Vreesmachine' 'met veel plezier in de trein naar Berlijn'. Ondertussen broedt Henk Bos van Gamman Films nog steeds op een tv-serie over Willem Lootsman. ,,Ik ben daar indertijd de hele tv-wereld mee af geweest. Maar men vond het te duur.'' Toevallig heeft hij binnenkort weer een gesprek over het plan. ,,Voor mij zijn de boeken van Stil bijna cultuurbezit.''
(Bron: Het Parool, Corrie Verkerk)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten