Jesse Kellerman - Waarschuwing (2010)

Geen evenwichtige compositie


(Door Hans Knegtmans)

Filosoof Joseph Geist zit in een impasse. Vriendin Yasmina heeft hem op de keien gezet. Noodgedwongen logeert hij bij een vriend. De begeleider van zijn promotieonderzoek krijgt een beroerte, en diens opvolgster ziet al snel dat het almaar uitdijende proefschrift - over de vrije wil - nergens heen gaat. Ze schort Josephs promotieaanstelling op. Hij moet maar eens terugkomen als hij iets fatsoenlijks heeft geschreven.

Uit geldnood reageert Joseph op een ongewone personeelsadvertentie. 'Gezocht: gesprekspartner. Alleen serieuze gegadigden.' Het klikt meteen met de bejaarde Alma Spielmann. Toevallig is ook zij afgestudeerd filosoof. Anders dan Joseph heeft zij haar proefschrift wél voltooid, maar door een conflict met haar begeleider had zij geen zin het werkstuk officieel in te dienen. Een vrouw met principes.

Hun filosofisch getinte discussies zijn zo stimulerend, dat zij hem zelfs een leegstaande kamer aanbiedt. Joseph bloeit helemaal op. Totdat hij Alma's achterneef Eric leert kennen. Die heeft niet genoeg aan haar genereuze periodieke toelagen, en zint op een mogelijkheid haar spaargeld in één klap te incasseren. Het lukt Joseph niet haar te overtuigen van Erics kwade bedoelingen.

Jesse Kellerman is een begenadigd stilist. In lange inwendige monologen schetst hij Josephs besluiteloze getob. Anderzijds is Waarschuwing geen toonbeeld van evenwichtige compositie. Pas laat in het verhaal zet de auteur het thrillerelement stevig aan, en dan is het ook van-dik-hout-zaagt-men-planken.

De hoofdpersoon grossiert in ongelukkige beslissingen, en verliest al doende zijn greep op de werkelijkheid. Een romanfiguur die abrupt de kluts kwijtraakt, is meestal een zwaktebod. Maar Kellerman is zichzelf nog steeds aan het uitvinden als thrillerauteur, dus we moeten maar niet te zwaar tillen aan die paar minpunten.

Wie in plaats van het Amerikaanse origineel de Nederlandse versie leest, komt in de problemen. De vertaler heeft verkeerde ideeën over hoe - in de VS en ook in Nederland - een academische studie is ingericht. Zo weet hij niet dat iemand die afstudeert, de graad van master (in Nederland tot voor enkele jaren doctorandus) verwerft.

Het promoveren tot doctor is een extraatje waar maar weinig afgestudeerden aan toekomen. De vertaler echter denkt dat een studie pas voltooid is als iemand daadwerkelijk promoveert. Hij duidt Joseph dan ook consequent aan als 'student', die nog geen 'scriptie' (bedoeld wordt: proefschrift of dissertatie) heeft geschreven. De flaptekst noemt Joseph een 'intellectuele nietsnut'. Daar ben je dan gediplomeerd filosoof voor geworden.

Jesse Kellerman - Waarschuwing. Vertaling: Bob Snoijink. Uitgeverij De Boekerij, 316 pag.

(Bron: Het Parool)