Plaat van de Maand (3)

EEN DODE NEGER IN DE ETALAGE

De Spanningsblog besteedt met recensies, interviews en nieuws voornamelijk aandacht aan de hedendaagse thriller en de auteurs daarvan. De vroege Nederlandse misdaadroman is op deze site een ondergeschoven kindje. Daar moest maar eens verandering in komen, vindt verzamelaar Wim van Eyle. Uit zijn rijke collectie richt Van Eyle eens per maand de schijnwerper op het omslag van een - wellicht al weer vergeten - spannend Nederlands boek uit vroeger tijden. Vandaag de derde aflevering van wat hopelijk een lange serie mag worden. Over schrijver Piet Bakker.



Stel je eens voor: het is 1940 en er ligt een dooie neger in een bed in een etalage
van de Bijenkorf (in het boek 'De Mierenhoop'). In het verloop van het komische misdaadverhaal 'Het geheim van Dr. Ling' (de linkerkaft is uit 1940, de rechter- uit 1960) gaan de verdenkingen uit naar een groepje in Amsterdam wonende Chinezen. Voor 1940 was dat wel heel bijzonder, een neger en een stel Chinezen, en dan word je ook nog geconfronteerd met woorden als 'kakmadam' en zinnetjes als 'As broeken praten, motten rokken zwijgen'. Dat was Piet Bakker ten voeten uit.

Pieter Oege Bakker werd op 10 augustus 1897 geboren in de Rotterdamse wijk Feijenoord. Hij overleed een kleine 63 jaar later aan een hartaanval. Hij reed op 1 april 1960 in zijn auto in Amsterdam, toen zijn hart er mee stopte.

Bakker was de zoon van een kantoorloper.In 1906 verhuist het gezin van Rotterdam naar de Amsterdamse Pijp. Vijftien jaar woont Piet in de van Ostadestraat. In 1917 behaalt hij zijn onderwijsakte en gaat werken op een dorpsschooltje tussen Sloten en de Nieuwe Meer. Na twee jaar had hij het wel gezien en hij duikt de krantenwereld in: hij is corrector, verslaggever, kunstredacteur en bureaudirecteur. Een korte tijd was hij werkzaam bij de Telegraaf, daarna volgden twintig jaar bij het sociaaldemocratische Het Volk. Hij werkte een blauwe maandag in Den Haag maar het grootste gedeelte van de tijd toch in Amsterdam waar hij zich zeer thuisvoelt. In 1921 huwt hij met Klara Hedwig Charlotte Richter om een jaar later van haar te scheiden. In 1924 huwt hij met zijn collega Hortense Prager. Ze krijgen twee dochters en een zoon.

Bakker schrijft reportages voor De Notenkraker en in 1933 verschijnt zijn eerste boek dat hij schreef samen met de Telegraaf-redacteur J.C.E. Sand, 'Amsterdam zoals het leeft en werkt'. In 1932 verschijnt zijn met L. van Gasteren geschreven boek 'Over dramatische kunst'. Bakkkers verdere flinke boekproductie bevat naast Het geheim van Dr. Ling nog één met misdaad gekleurd boek: 'Kidnap' (1953).

Bakker schreef veel boeken met een flinke dosis gein en sterk Amsterdams taalgebruik. De klapper wordt 'Ciske de Rat' (1942) waarvan al van de eerste druk 50.000 exemplaren verkocht worden, met later natuurlijk nog de film en de musical.

In de oorlogsjaren weigert Bakker te tekenen voor de Kulturkammer, waardoor hij geen papiertoewijzing meer krijgt en 'Ciske de Rat' op clandestien papier gedrukt wordt. Bakker schrijft her en der artikelen, soms onder pseudoniem (o.a. Het Utrechts Nieuwsblad) totdat hij enige jaren na de oorlog medeoprichter van Elseviers Weekblad wordt en daar tot aan zijn dood blijft werken, vooral als reisverslaggever (vaak met tekenaars als Jo Spier, Eppo Doeve en Cees Bantzinger).

Bibliografie
1932 Amsterdam zoals het leeft en werkt (met J.C.E. Sand)
1932 Over dramatische kunst (met L. van Gasteren)
1933 Amsterdam zoals het leeft en werkt
1933 Cootje Pink (1933/34)
19?? Twee geheimschenders (met E. Poestkoke)
1936 Achter de mast
1937 Gids voor Amsterdam
1937 Briefgeheimen
1940 Branding
1940 Het geheim van Dr. Ling
1941 Pépé
1942 Ciske de Rat
1942 Holland ze zeggen je bent maar zoo klein
1942 Storm op de kust
1945 Ciske groeit op
1946 Cis de man
1946 Jeugd in de Pijp
1947 Vrouw aan boord
1948 Logboek van de Gratias
1951 De slag
1953 Kidnap
1954 Ik kwam, zag, schreef
1956 Pia
1958 Deining in Zwinderen
1960 Jet
1961 Zo was het, memoires

(Bronnen: collectie van Wim van Eyle; Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland)