Alex van Galen - Duivelssonate (2010)

Een zielsongelukkige pianist


(Door Peter Kuijt)

Scenarioschrijver Alex van Galen (1965) debuteerde in 2007 meer dan verdienstelijk met de historische thriller De opvolger. In het najaar van 2009 maakte Van Galen de transfer van Prometheus naar de publicitair meer behendige uitgeverij A.W. Bruna, die onlangs zijn tweede boek Duivelssonate op de markt bracht.

De scenarist van series als Rozengeur & Wodka Lime en We gaan nog niet naar huis weet zelf ook hoe hij de aandacht naar zich toe moet trekken. Ter promotie van Duivelssonate hield hij onder begeleiding van pianomuziek in boekwinkels een lezing over manisch-depressieve kunstenaars, deed zijn verhaal in radioprogramma's en tussendoor twitterde hij rond dat zijn moeder in de lokale boekhandel zijn thriller op strategische plekken heeft gelegd. Het zij hem gegund: Duivelssonate is een bijzonder boek.

Het verhaal is gebaseerd op de concurrentiestrijd die componist en pianovirtuoos Franz Liszt leverde met zijn even getalenteerde collega Sigismund Thalberg. Bij een pianowedstrijd in een Parijse salon in 1836 moest Thalberg in Liszt zijn meerdere erkennen. Maar Van Galen focust ook op het langzaam krankzinnig worden een muzikaal genie. Duivelssonate is ook het verhaal van een pianist die waan en werkelijkheid door elkaar haalt en van het padje af raakt.

Die pianist is de Nederlands-Russische Mikhael Notovich, gevierd om zijn vingervlugge interpretaties van het Liszts oeuvre. Maar op een avond geeft hij een recital terwijl hij onder het bloed zit. Een paar uur eerder is zijn grote liefde en muze Senna spoorloos verdwenen. De politie arresteert Notovich op verdenking van moord, maar moet hem laten gaan wegens gebrek aan bewijs en het ontbreken van een lijk. Notovich stort in en vlucht naar Amsterdam waar hij wordt opgevangen door zijn al te bemoederende zus Linda en therapeute Nicole.

Dan ziet Notovich een vrouw uit het Concertgebouw rennen, die sprekend op Senna lijkt. Is Senna überhaupt wel dood of is haar verdwijning een van haar streken om hem 'zielsongelukkig' te maken, opdat hij aan het klavier tot grote hoogten kan stijgen? De vrouw die zo op Senna lijkt, blijkt de geliefde te zijn van de geheimzinnige Franse pianist Valdin, die beweert een meester aan de vleugel te zijn dankzij de Duivelssonate, een mythisch muziekstuk dat de duivel tijdens een droom aan Liszt heeft voorgespeeld. Valdin weet Notovich over te halen tot een pianoduel door te beweren dat hij bewijzen heeft over Senna's verdwijning.

Van Galen verweeft in Duivelssonate knap een stukje cultuurgeschiedenis over de rivaliteit tussen Thalberg en Liszt en de affaire van de laatste met gravin d'Agoult. Ook maakt hij inzichtelijk hoe dicht de genialiteit en de waanzin van Notovich bij elkaar liggen. De hoofdpersoon wordt er overigens niet sympathieker op: hij gebruikt met het grootste gemak zijn naaste omgeving, niet alleen zus Linda, maar ook leerlinge Natasja met wie hij de koffer in duikt, gelijk Liszt deed met zijn pupil Caroline de Saint-Cricq.

Prettig verwarrend is hoe Van Galen speelt met tijdsbeelden. Het lijkt soms of het verhaal zich afspeelt in de tijd van de Romantiek, maar het decor is toch van de eenentwintigste eeuw, met een duel dat een Idols-achtige achtergrond heeft ('u kunt nu sms'en') en het toepassen van DNA-onderzoek.

Maar het thrillerelement vervaagt gaandeweg omdat Van Galen veel ruimte toebedeelt aan de tragiek van de liefde, manie en depressie. De hamvraag – wat is er eigenlijk met Senna gebeurd? - komt pas weer onder de aandacht aan het niet zo heel verrassende eind. En waar Van Galen in De Opvolger lichtvoetig en met slimme cliffhangers de vaart erin wist te houden, is de stijl in Duivelssonate een stuk somberder en ietwat bombastisch met uitspraken als 'Jij hebt mijn hart veranderd in duisternis'. Het verhaal van Duivelssonate beklijft echter en dat kun je van de meeste literaire thrillers die de markt tegenwoordig overspoelen niet zeggen.

Alex van Galen - Duivelssonate. Uitgeverij A.W. Bruna, 272 pag., 17,95 euro