De Zweedse uitgever van de thriller 'Partnerruil' van de Amerikaanse succesauteur James Patterson en zijn Zweedse collega Liza Marklund heeft ontkend dat het boek is geïnspireerd door de roman 'Den sista cigaretten' ('The Last Cigarette') van Marklunds landgenoot Klas Östergren. Deze roman werd in 2009 gepubliceerd. ,,Beschuldigingen in die richting ontberen elke grond. Liza Marklund en James Patterson hadden geen kennis van de inhoud van Östergrens roman. Alle overeenkomsten berusten op louter toeval'', aldus directeur Ann-Marie Skarp van uitgeverij Piratförlaget in een verklaring.
Albert Bonniers Förlag, de uitgeverij van Klas Östergren, heeft volgens het Engelstalige Zweedse magazine The Local advocaten ingehuurd om uit te zoeken of de overeenkomsten tussen de twee boeken het resultaat zijn van een gevalletje plagiaat. De gelijkenissen concentreren zich op het gebruik van het schilderij 'The Dying Dandy' van de Zweedse schilder Nils von Dardel. In beide boeken komen personages voor die lichamen fotograferen in zo'n positie dat daarmee Von Dardels kunstwerk wordt geïmiteerd.
,,Ik hoorde deze week pas voor het eerst dat 'The Dying Dandy' ook voorkomt in het boek van Östergren'', aldus schrijfster Liza Marklund. ,,Ik heb Östergren daarover gesproken en we moesten er beiden om gniffelen.'' Volgens Marklund is het bewuste werk van Von Dardel een van Zwedens meest beroemde schilderijen.
Volgens Marklunds uitgever voltooiden zij en James Patterson hun manuscript van 'Partnerruil' in mei vorig jaar. Het boek kwam eind vorige maand uit in onder andere Zweden, Duitsland en Nederland. Östergrens boek verscheen in oktober 2009.
Of er nu sprake is van plagiaat of niet, feit is dat meer en meer thrillerauteurs zich richten op de kunstwereld. In 'Kunst zonder genade' van Jac. Toes en Thomas Hoeps uit 2007 figureert een moordenares die haar slachtoffers tot sculpturen verwerkte waarbij ze zich baseert op het werk van onder anderen Jean Tinguely en Joseph Beuys.,,Inmiddels heeft dit idee aan populariteit gewonnen'', constateert Jac. Toes. ,,In 'Bloedrozen' van Stan Lauryssens worden meisjes verminkt en vermoord achtergelaten zoals op de schilderijen van Dali. En in het binnenkort te verschijnen 'Van een wrede schoonheid' van Mieke de Loof worden in het Wenen van begin twintigste eeuw meisjes vermoord en aangetroffen zoals ze op schilderijen van de omstreden kunstenaar Egon Schiele zijn neergezet.'' En nu heeft het duo Marklund-Patterson zich ook al op de kunst gestoord. ,,Is er sprake van een tendens'', vraagt Toes zich af. ,,Mij lijkt ook de vraag wel interessant welke overeenkomsten en/of verschillen er in de uitwerking zijn te ontdekken.''
,,De combinatie moord & kunstwerk zit gewoonweg in de lucht'', laat de Vlaamse schrijfster Mieke de Loof via haar uitgeverij De Geus weten. ,,Het is waar wat je zegt: de 'hausse' is opmerkelijk en het zou wel eens interessant kunnen zijn om te onderzoeken waarom net nú deze 'vorm' zo populair is en uit het collectief onderbewustzijn tevoorschijn komt.''Volgens De Loof zijn Toes en Hoeps bij deze heropleving van dit thema zeker niet de eersten. ,,Ik denk bijvoorbeeld aan A.F.Th.'s schitterende verhaal in 'Onder het plaveisel het moeras' (1996) - of was het al in 'De gevarendriehoek' (1995)? - waarbij de kunstenaar-moordenaar een kunstwerk maakt van zijn vriend Flix door hem in gips te gieten. Ik herinner me nog de schok: zo onverwacht! Als ik me niet vergis schreef Iain Pears eind jaren tachtig ook een verhaal met een kunstenaar-moordenaar. Trouwens onze goeie vriend Edgar Allen Poe heeft het ook gedaan... Gruwelijk goed zelfs.''
In de literatuur wordt gewerkt met gemeenplaatsen en een beperkt aantal plots, stelt De Loof. ,,Dat kan niet anders. We moeten niet de pretentie hebben om daarin nog origineel te zijn, alles is al eens geschreven. Het is de manier waarop je met die gemeenplaatsen werkt, hoe je die omvormt en tot iets heel eigen en unieks maakt. Om het eens oneerbiedig te zeggen: je eigen geurvlag op het onderwerp plaatsen, dát maakt het eventueel tot kunst. Anders zou je kunnen zeggen dat iedere kunstenaar die een pieta creëert plagiaat pleegt...''
(Bron: o.a. The Local, afbeelding van schilderij 'The Dying Dandy')
Geen opmerkingen:
Een reactie posten