'Na vier jaar schrijven vond ik het boek afschuwelijk'
Met zijn roman Mystic river promoveerde Dennis Lehane van thrillerschrijver naar de categorie van echte literatoren. Clint Eastwoods verfilming van het boek leverde twee Oscars op, en Lehane belandde in het rijtje 'verfilmbare schrijvers', waar ook Raymond Chandler en John Grisham deel van uitmaken. Martin Scorsese's bewerking van Shutter island komt in oktober in de Nederlandse bioscopen.
(Door Hans Knegtmans)
- Tijdens uw vorige promotietour kende Nederland u alleen van uw vijf boeken over de privé-detectives Patrick Kenzie en Angela Gennaro. Het lijkt alsof u sinds Mystic river in de ogen van de pers een andere schrijver bent geworden.
Dennis Lehane: 'Critici voelen dat het latere werk op de een of andere manier 'anders' is, maar ik betwijfel of ze precies de vinger erop kunnen leggen. Over Shutter island (Gesloten kamer in Nederlandse vertaling, red.), dat na Mystic river uitkwam, waren de meningen sterk verdeeld. In het boek gaan twee US marshalls op zoek naar een psychopathische moordenares die uit een inrichting is ontsnapt.
In Europa werd het boek heel anders ontvangen dan in de Verenigde Staten. In Frankrijk zag de pers het als een politieke roman, en in Nederland als een variatie op de klassieke roman: Brontë, maar dan gothic. In Amerika reageerden veel critici alsof ik een perverse grap uithaalde. Ze hadden een nieuwe Mystic river verwacht, en nu kregen ze dit! Een sadistisch verhaal, waarin niets serieus werd genomen. Zelf ben ik er heel tevreden over. Ik zie het als een gothic roman van het soort waar B-films op gebaseerd zijn. The invasion of the body snatchers, of The Manchurian candidate.'
- Het lijkt erop dat u met uw laatste boek, The given day (vertaald als De infiltrant), de pers wél het epische werk heeft gegeven waar ze op wachtte.
'Het oogt behoorlijk ambitieus, maar dat was geen vooropgezet plan. Ik wilde maar één ding: schrijven over de grote politiestaking van 1919 in Boston. In 2003 las ik een stukje over die staking en dacht 'No shit, een grote stad zonder politie, dat is nogal wat!'. Daarna las ik City of terror, een boek over die staking dat ik in een antiquariaat had bemachtigd. In het eerste hoofdstuk beschrijft de auteur hoe zijn vader hem had verteld over een staking bij de posterijen in Boston. Hoe op elke straathoek een soldaat stond omdat de politie aan het staken was. Toen ik besloot zelf een boek over de staking te schrijven, had ik een politieman nodig, en dat werd Danny Coughlin. Danny's vader werd een van de hoogste politiebazen, en zijn peetvader Eddie McKenna een corrupte politiechef die de roem naar het hoofd is gestegen. Zo vanzelfsprekend als ik het nu vertel, ging het natuurlijk niet. Maar een roman heeft personages nodig om de geschiedenis te dramatiseren.'
- Een context van zevenhonderd pagina's, enkel om een politiestaking te beschrijven, is niet echt gebruikelijk.
'Tijdens mijn research raakte ik in de ban van de periode waarin het verhaal zich afspeelt: van september 1918 tot september 1919. Aanvankelijk had ik het op vijfhonderd pagina's geschat, maar toen ik halverwege was dacht ik 'shit, dit gaat naar de negenhonderd pagina's toe!'.
Het duurde even voor ik besefte dat ik mijn belangrijkste regel aan mijn laars lapte. Ik schreef niet het boek dat ik zelf wilde schrijven, ik schreef een boek waarvan ik dacht dat de intelligentsia het mooi zou vinden. Gelukkig heeft die periode maar een paar maanden geduurd en toen dacht ik: 'dit is belachelijk, zo moet het niet!'. Toen het boek na vier jaar af was, vond ik het afschuwelijk. Daarna ben ik nog eens een vol jaar bezig geweest, het zo te herschrijven dat ik er wél tevreden over kon zijn.'
'Het belangrijkste probleem met de eerste versie waren de passages over Luther Laurence, een zwarte jongen en na Danny het belangrijkste personage. Ik liet hem veel te laat in het verhaal naar Boston verhuizen, waar hij kennis maakt met Danny en Nora, de huishoudster van het gezin. De structuur deugde niet: ik had twee romans geschreven, en die op het eind aan elkaar geplakt. Bij het herschrijven heb ik de integratie van de verhaallijnen een stuk naar voren geschoven, waardoor het nu wel een geheel is.'
- U bent op zijn zachtst gezegd niet gelukkig met de manier waarop critici proberen schrijvers in een bepaald hokje te duwen.
'Het is een soort steno. Een luie manier van recenseren. Ik zie het in Amerika gebeuren, en hier gaat het waarschijnlijk net zo. The given day werd vergeleken met het werk van Theodore Dreiser en E.L. Doctorow. Dat slaat nergens op. Sister Carrie en Ragtime beschrijven een veel eerdere episode van de Amerikaanse samenleving dan The given day. En belangrijker nog, je kunt niet één zin van Dreiser aanwijzen die ik geschreven zou kunnen hebben. Dat uitgeverijen het doen, kun je ze niet kwalijk nemen. Die maken de meest idiote vergelijkingen als ze denken dat het goed is voor de verkoop.''
- Aan de drie verfilmingen van uw boeken hebben niet de minsten meegewerkt. De productiemaatschappijen moeten wel veel vertrouwen hebben in de verfilmbaarheid van uw romans.
'Door het schitterende camerawerk van John Toll ziet Gone baby gone er veel duurder uit dan hij is. Gelukkig maar, want op die film is geen cent winst gemaakt. Mystic river kostte meer, maar was altijd nog een stuk goedkoper dan andere Hollywoodfilms. Dat kwam ook doordat regisseur Clint Eastwood maar voor helft van zijn normale salaris was gecontracteerd. De rest kwam van een andere productiemaatschappij.'
'Clint is daar zelf heel open over, dus ik kan het ook zijn. Shutter island is de enige film die echt een vermogen gekost heeft. Toen Martin Scorsese had gezegd dat hij hem wel wilde regisseren, stonden topacteurs als Leonardo DiCaprio, Mark Ruffalo en Ben Kingsley in de rij en speelde geld ineens geen rol meer voor de productiemaatschappij.'
- Shutter island is nog niet uit, maar over de verfilmingen van Mystic river en Gone baby gone bent u heel enthousiast, om meerdere redenen.
'In de eerste plaats zijn het goede films geworden. Wat Ben Affleck en Aaron Stockard met Gone baby gone hebben gedaan, grenst aan het ongelofelijke. Het boek is erg complex. Je kunt me er vragen over stellen waar ik zelf geen antwoord op heb. Daarom is het een wonder dat de film zo logisch in elkaar steekt.'
'Voor de verkoop van het boek heeft de film weinig gedaan. Wie er van geprofiteerd hebben zijn, naast de regisseur, de acteurs Casey Affleck en vooral Amy Ryan. Je kunt zeggen dat van iedereen die aan de film meewerkte, de aandelen stegen. Het boek Mystic river is wél meegelift op het succes van de verfilming. In Amerika werd het meteen een hit, en ook internationaal verkocht het stukken beter dan mijn eerdere werk. Dat kwam waarschijnlijk ook door de fantastische filmposter, met de drie hoofdpersonen zo mooi naast elkaar. Dat iconische beeld gaf het boek een status die het anders nooit gehad zou hebben.'
- Ook de filmrechten van The given day zijn al verkocht, maar daar kan de schrijver nog geen verstandig woord over zeggen.
'Er is een producer en een regisseur: Sam Raimi, die vooral bekend is geworden door de Spider-man-films. Verder is er nog niets gebeurd. Er is nog geen script, en zonder script kun je geen acteurs aantrekken.'
De boeken van Dennis Lehane verschijnen bij uitgeverij House of Books.
(Bron: Het Parool)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten