Willem Asman - Wondermans eindspel (2009)

Held met kibboetspetje

(Door Peter Kuijt)

Met de verschijning van een Afrikaanse militieleider voor het Internationaal Strafhof in Den Haag had Willem Asman zich geen beter moment kunnen wensen voor de lancering van zijn derde thriller Wondermans eindspel. Terwijl de Congolese militieleider Lubanga terechtstaat voor het ronselen van kindsoldaten, lezen we in Asmans boek over de verwoede pogingen van een speciale VN-Afgezant die strijdende partijen in een Afrikaans land aan de onderhandelingstafel probeert te krijgen. Hoe veel actueler kun je zijn?

Die Speciaal Afgezant van VN-secretaris-generaal Kofi Annan is de Nederlander Jaap Vos. Hij is een onderhandelaar pur sang, een vergadertijger die handelt volgens de Sherlock Holmes-doctrine: willen de leiders niet praten, dan stap je af op de plaatsvervanger of steeds verder 'naar beneden', totdat je iemand aan tafel hebt. Dan volgt de rest vanzelf.

Jaap Vos beleefde zijn 'finest hour' vijftien jaar geleden toen hij in datzelfde Afrikaanse land met de Mount Oyo Peace Agreements vrede wist te bewerkstelligen. Vos, die in woord en gebaar enorm doet denken aan Jan Pronk, kreeg hiermee de bijnaam Wonderman.

Nu is Wonderman terug, want het Afrikaanse land is in een hel veranderd. Opnieuw zijn miljoenen op de vlucht en honderdduizenden vermoord. VN-troepen staan op het punt het land te verlaten. Vos, immer getooid met een kibboetspetje wanneer de omstandigheden even geen helm voorschrijven, moet binnen zeven dagen president Alexandre en rebellenleider Lomo aan tafel zien te krijgen. Complicerende factor: de vorige Speciaal Afgezant, de Scandinavische, langbenige Ingeborg Johansson is spoorloos verdwenen en dan is er ook nog de haatzaaiende Le Philosophe die doorlopend zijn giftige toespraakjes de ether in slingert. Vos weet zich gesteund door onder anderen tolk Bruce en zijn Israëlische lijfwacht Barad.

Vos' opdracht levert schrijnende taferelen op. Zo wacht hij tevergeefs, met een kanariegeel SEE BUY FLY-tasje tussen zijn benen, op een audiëntie bij de president. En bij het zien van een bomgordel denkt Vos in eerste instantie aan het muntwisselapparaat van de treinconducteur. En dan zijn er die dronken, eeuwig cynische journalisten in de hotelbar, die Vos proberen wijs te maken dat niemand die Afrikaanse toestanden nog iets interesseert. Dat eeuwige gewacht op die nieuwe 'fucking Mandela' ook.

Asman vertelt het verhaal rechttoe rechtaan in chronologische volgorde en slaat geen wonderlijke zijpaden in die de lezer alleen maar kunnen verwarren. Iedere scène stuwt het verhaal in razende vaart voort. Wondermans eindspel is een geëngageerde, intelligente politieke thriller, geschreven door een auteur die het wél kan schelen wat er in Afrika gebeurt. Vol intrigerende karakters en krachtige dialogen, zoals deze tussen Vos en zijn lijfwacht Barad, waarin de Afgezant zegt: 'Joden geloven niet in de Verlosser, is dat het geheim?' Waarop Barad antwoordt: 'Aan de andere kant: ook niet in Judas.'

Wondermans eindspel is een boek dat lang beklijft. Een witte raaf tussen al die literaire relatiethrillers die zo veel op elkaar lijken.

Willem Asman - Wondermans eindspel. Uitgeverij Cargo, 367 pag.