Wankelend en breekbaar (column, 2009)

BRAKMANS WERKKAMER

(Door Peter de Zwaan)

Misschien hoef je niet dood te zijn om geëerd te worden. Maar het helpt wel.
Neem Willem Brakman.
Het grootste deel van zijn leven in Enschede gewoond, maar nooit het middelpunt van een boekenfeest, een eerbetoon, een symposium, een gala.
Niet in zijn woonplaats in elk geval. En als het er toch is geweest dan was het zo onbetekenend dat mijn geheugen het heeft gewist.
Ik zou het hebben geweten als Enschede iets voor Brakman had gedaan, want een aantal jaren woonde ik op honderd meter afstand. Ik hield hem in het oog, zogezegd. Vaak letterlijk, als hij naast zijn fiets naar huis liep, wankelend en breekbaar.
Nu ik er aan denk: als ik van mijn huis naar het huis van Brakman liep kwam ik langs het geboortehuis van Jan Cremer. Ik denk niet dat er een stukje Enschede is met een grotere schrijverdichtheid. Mooi dicht bij het ziekenhuis, ook nog.
De gemeente is dat altijd ontgaan. De organisatoren van boekenevenementen ook.
Brakman is al dood, nu wij nog. Daarna wordt er een groot feest georganiseerd, let maar op. Dood ben je geliefd.
Willem Wilmink wordt tegen de klippen op herdacht, de laatste jaren.
Hadden ze het maar gedaan toen hij nog leefde. Ik weet zeker dat hij dat leuker zou hebben gevonden.
Toen hij leefde gebeurde er weinig, na zijn dood was hij aas waar flink aan is en nog steeds wordt geplukt.
Wilmink was het middelpunt op de grote feestavond rond de presentatie van een boek over inwoners van Enschede.
Over Brakman werd gemeld dat hij dood was. Dat gebeurde met tegenzin en pas nadat een paar medewerkers aan het boek daar sterk op hadden aangedrongen.
Iets van de boosheid van die medewerkers is blijkbaar blijven hangen, want in het Rijksmuseum is nu een Brakman-expositie. Zijn werkkamer is er voor overgeplaatst. Het is niet veel, maar het is een begin: de molen begint meestal pas echt te draaien als de wormen klaar zijn met je botten.
Jan Cremer dreigt al jaren een museum te krijgen.
De plannen zijn er, de man die de zaak moest voorbereiden was er ook, maar met de fondsen zat het niet goed. De voorbereider is onlangs vertrokken. Het beetje geld dat bijeen is gebracht is net voldoende om de schijn nog een poosje op te houden.
De toekomst van het museum ziet er somber uit. Er is maar één manier om de zaak te bespoedigen.
Jan wil je snel overlijden?
Enschede heeft je nodig, maar niet als je nog leeft.

(Deze column is ook te lezen op de website van Peter de Zwaan: www.peterdezwaan.nl)

Peter de Zwaan (1944, Meppel) heeft tientallen publicaties op zijn naam staan, misdaadromans en jeugdboeken. Voor zeven van zijn thrillers werd hij genomineerd voor de Gouden Strop, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. Met 'Het Alibibureau' won hij in 2000 de Gouden Strop. In 2006 werd 'De Voeder', de eerste misdaadroman met Jeff Meeks als hoofdpersoon, genomineerd voor de Diamanten Kogel. De tweede Jeff Meeks-thriller, 'Duivelsrug', kreeg in 2007 zowel een nominatie voor de Gouden Strop als voor de Diamanten Kogel. In het najaar van 2009 verschijnt zijn nieuwe thriller 'Een zaak van vrouwen'. Kijk op de site van Peter de Zwaan voor een fragment. Maar op zijn website staan ook nog meer columns, korte verhalen en de Bob Evers-feuilleton 'Clandestiene streken op een cruiseschip'.