Stapels en stapels (column, 2008)

KEUS GENOEG

(Door Peter Kuijt)

Keus genoeg.

Nee, dit stukje gaat niet over de gelijknamige biljartvereniging in het Groningse Meedhuizen. Er bestaat trouwens ook een - waarschijnlijk armlastige - biljartclub in Broekland, die 'Weinig keus' heet, maar dit geheel terzijde.

Nee, de oplettende consument van deze column weet natuurlijk dat we het hier over boeken gaan hebben.

Over thrillers, om precies te zijn.

En er is keus genoeg aan thrillers.

Wat heet. Er is te veel keus aan thrillers.

Mijn baas betaalt me onder andere om thrillers te bespreken. En dagelijks krijg ik een telefoontje of een mailtje van een collega die een etage hoger werkt, dat er weer wat is binnengekomen. ,,Echt iets van jouw gading, Peter.''

Zuchtend pak ik dan de lift - of de trap als het Balansdag is - en overzie de in hard karton opgestapelde pakjes. Een literaire thriller van Zus, een bij voorbaat al 'bestseller' van Zo, de nieuwe misdaadroman van die Ene en het debuut van die Andere.

Meenemen of niet?

Toch maar meenemen, je weet maar nooit.

Steeds vaker echter laten mijn eveneens besprekende collega's en ik de boeken links liggen. Die worden dan weer verdeeld onder mijn niet-besprekende collega's. Hebben zij ook wat te lezen. Nog niet zo heel lang geleden gebeurde dat één keer per jaar, zo medio december. Nu is er bij iedere wisseling van de seizoenen een boekenverloting.

Hoeveel ik ook terzijde leg, de NTL-stapels (een stoere term onder boekenkopers die veel meer kopen dan lezen) op en naast mijn bureau worden onvermijdelijk hoger en hoger. Zo valt mijn oog op het boek 'Bestseller' van literair agent Paul Sebes, met als ondertitel 'Wat elke beginnende schrijver moet weten'.

Ik blader er wel eens in, want natuurlijk droom ik ook - te - vaak van een boek met mijn naam erop. Sebes is van de Literatuur die vrolijk de laatste thriller van Simone van der Vlugt als kitsch bestempelt. 'Toch honderdduizenden van verkocht, van dat Blauw water.' Anderzijds is hij ook niet te beroerd om 'Het tulpenvirus' van Daniëlle Hermans aan het buitenland te slijten. Het zijn de wetten van de commercie.

Goed, naast dat boek 'Bestseller' zie ik een stapel met Camilla Läckberg, de Tomas Ross-versie van Havank, een drukproef van Judith Vissers 'Stuk', de nieuwe Nicci French, Loes den Hollanders vijfde, Felix Thijssens 'Esperanza', een thriller van Andrew Pyper, de allerallerlaatste van Stieg Larsson en eentje van John Sandford de hoogte in schieten. Allemaal Nog Te Lezen. Ooit...

En dat is nog maar één boekentoren.

Er valt niet meer tegenop te pageturnen. Je wilt alles lezen omdat je bang bent dat je een 'ster' zal missen of een nieuwe trend in thrillerland. Je zou de uitgevers bijna een kredietcrisis toewensen, zodat ze minder aan auteurs voor te schieten hebben en dus minder nieuwe titels op de markt kunnen gooien. Maar op het moment dat ik dit zit te bedenken, schiet er een persbericht voorbij waarin wordt gemeld dat boekverkopers dit jaar goed geboerd hebben. Alleen al in de eerste negen maanden werden ruim 36 miljoen boeken verkocht. Dus mijn gebed zal wel niet worden verhoord.

Het in alle andere opzichten crisisjaar 2008 heeft nog twee maanden te gaan. Misschien iets te vroeg voor een terugblik, maar nu al achterom kijkend is het qua thrilleroogst toch niet vrolijk stemmend. Het was veel eenheidsworst. Er kwamen drie tbs-thrillers uit van een en dezelfde uitgeverij, er was even een hypeje rond auteurs die allen om veiligheidsredenen onder schuilnaam een thriller schreven (maar dat niet allemaal even goed deden) en groot was opnieuw de aanwas aan broeierige en soms spannende relatiemeuk.

Hoe meer je leest, hoe beter je op den duur kwaliteit gaat onderscheiden van de rest, is mijn overtuiging.

Veel dit jaar verschenen thrillers 'lezen als een trein' en dat is geen compliment. Het zijn geen belabberde boeken, daar niet van. Maar van de meeste boeken die ik dit jaar heb gelezen, is er nauwelijks iets blijven hangen. Ja, 'Ademloos' van Kim Moelands, maar da's geen thriller. En 'Cel' van Charles den Tex en 'De uitlevering' van Roslund & Hellström. Die deden iets met me. En niet alleen vanwege de sterke stijl. Ze zetten me aan het denken, deden me lachen, deden me huiveren.

Een verontrustend klein aantal dat beklijft.

Weinig keus, terwijl er toch keus genoeg zou moeten zijn.

Zal ik toch maar gaan biljarten?

(Deze column verscheen eerder op Ezzulia.nl, afbeelding: tekening van Carl Spitzweg)