Robert Goddard (interview, 2008)

De erfenis van Anastasia

(Door Monique Brandt)

AMSTERDAM - Hij heeft nog het meest weg van een ietwat stoffige Britse wetenschapper, of misschien wel een pennenlikkende ambtenaar, met zijn ribbroek, baard en bruine jasje. En het klopte allebei, ooit.

Robert Goddard (54), heden ten dage bestsellerschrijver, ís historicus, maar dan wel eentje met extreem weinig ambitie om les te geven. Dat werd hem vooral helder toen hij tijdens een sollicitatiegesprek over een mogelijke baan als leraar, de directeur van de school in kwestie in slaap wist te praten. Het door hem gevonden alternatief voor een docentenbaan was niet echt een vooruitgang, maar toch werkte de auteur voor zijn schrijversloopbaan van start ging, enige jaren als onderwijsambtenaar in een qua educatie onontgonnen uithoek van het graafschap Devon.

Hoogtepunt van zijn dag als ambtenaar - 'de dagen waren eigenlijk identiek' - was naar buiten staren. En verhalen verzinnen die hem in staat stelden geestelijk als het ware uit het raampje van zijn smoezelige kantoortje te klimmen, de mouwen van zijn keurig gestreken overhemd stoer op te stropen en er als een James Bond in verschoten ribfluweel op los te gaan. 'Vuurgevechten, ruimtereizen, niets was te gek op zo'n doodgewone dag op kantoor. Ik maakte in een uur meer mee dan alle Britse ambtenaren bij elkaar in hun hele leven! Verhalen komen nu eenmaal vanzelf op me af, ik hoef er geen moeite voor te doen. Dat heb ik altijd al gehad, maar sinds ik schrijver ben en mijn brein behoorlijk afgetraind is, borrelen de ideeën helemaal vanzelf naar boven.'

Die rijke fantasie leverde inmiddels twintig boeken op zijn cv op, goedverkopende thrillers waarin historische feiten de sleutel blijken te zijn tot spannende verwikkelingen, waarin de argeloze hoofdpersonen tegen wil en dank worden meegesleurd. Zo duikt zijn laatste boek Een oude schuld, op het nog immer onbekende lot van Anastasia - de jongste dochter van de Russische tsaar. Het is immers nog altijd de vraag of ze in 1918 samen met haar familie werd vermoord door communisten, of dat de vrouw die later beweerde Anastasia te zijn, ook werkelijk een telg van het tsarengeslacht was. Het was een rijke bron voor documentaires, films en boeken.




In het boek van Goddard over Anastasia is de hoofdpersoon de kleurloze, tegen een depressie aan leunende ambtenaar van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken, Richard Eusden. Terwijl hij op een loodgrijze maandagochtend zijn toch enigszins mislukte leven overpeinst op een Londens terras, rijdt zijn ex Gemma langs en sommeert hem in te stappen. Richards jeugdvriend, Gemma's andere ex Marty Hewitson, heeft kanker en nog een groot probleem: er moet met spoed een pakketje voor hem worden weggebracht. Richard is de klos, en hoe. Het pakket, een verzameling brieven van Marty's grootvader aan een Deense kapitein over de nazaten van de tsaar, veroorzaakt een aaneenschakeling van ellende die Eusden als in een ware roadmovie door heel Europa voert, dood en verderf achter zich latend.

Robert Goddard schept er, zijn vaste lezers weten het inmiddels, een welhaast duivels genoegen in om gewone mensen, bij voorkeur ietwat grijze muizen, met een ferme zwaai uit hun gewone leventjes te trekken en ze vervolgens in gevaarlijke situaties te kwakken die Bruce Willis nog boven het hoofd zouden groeien. Zie je daar maar eens zonder kleerscheuren uit te redden als doodgewone leraar, ambtenaar of interieurverzorger met het pensioen in zicht.

Grijnzend: 'Dat is toch veel interessanter dan iemand als hoofdpersoon gebruiken die bij de minste aanslag op zijn ego al een mes of mitrailleur trekt? Het is boeiend om te lezen hoe iemand als jij of ik reageert in een extreme situatie, als alles op het spel staat en als hij of zij opeens alleen is in een wereld waar vroegere opvattingen van goed en kwaad niet meer gelden. Mijn hoofdpersonen maken ontzettend veel mee, maar juist omdat ze 'gewoon' zijn, kunnen de lezers zich met hen identificeren. Misschien dat niet alle lijntjes in de gebeurtenissen worden afgewerkt, maar ook dat doe ik bewust: zo gaat het in het echte leven namelijk ook niet.'

De historische feiten, die kloppen wél altijd, je bent immers historicus of je bent het niet. 'Daar ben ik zeer zorgvuldig in. Maar er zijn gelukkig genoeg onopgeloste mysteries in het verleden om over te schrijven. Het aardige is dat als er iemand komt met het bewijs voor een oplossing, er altijd weer een wetenschapper is die het tegendeel zegt te kunnen bewijzen. In dat grijze gebied dwaal ik rond als een kind in een snoepwinkel, waarbij ik de zaken geheel op kan lossen zoals ik dat zelf wil, terwijl ik er ter verhoging van de feestvreugde hier en daar een moord tussendoor roer. Daar kan geen ambtenarenbaan, hoe opwindend misschien ook, tegenop.'

Robert Goddard - Een oude schuld. Uitgeverij BZZTôH, 352 pag.