16 juli 2008

Andermans kommer (column, 2008)

OPA VERTELT

(Door Peter Kuijt)

'Sick story' kopte het allesbehalve terughoudende Britse dagblad The Sun boven het bericht dat Josef Fritzl zijn curriculum vitae aan het papier wil toevertrouwen. De 74-jarige incest(o)pa uit het Oostenrijkse Amstetten schrijft in zijn cel een boek over zijn leven. Dat zal uiteraard ook gaan over zijn dochter Elisabeth die hij bijna een kwart eeuw lang in de kelder van zijn huis opsloot en bij wie hij zeven kinderen verwekte. Hij wil zijn memoires aan de hoogste biedende verkopen. Met het geld wil hij zíjn leven achter slot en grendel wat draaglijker maken.

Dochter Elisabeth, die benadrukt háár verhaal niet te willen verkopen, ervaart het op stapel staande boek van haar vader als een 'voortgezette verkrachting' die haar en de andere familieleden nog meer vernedert. Vanuit het slachtoffer gezien een alleszins begrijpelijke reactie.

Je hoeft niet lang op internet rond te snuffelen om meer van dit soort opmerkingen aan te treffen. De een is weer voor invoering van schandpaal en lijfstraffen voor zulke figuren als Fritzl. De ander stelt dat Fritzl ontmand moet worden of anders gelucht met medegevangenen die wel raad met hem weten. Eenzame opsluiting in een kelder wordt ook een passende maatregel voor de bejaarde elektricien geacht.


Vorige maand werd bekend dat zeker drie uitgevers ook al plannen hadden om een boek over De Amstetter Affaire op de markt te droppen. Uitgeverij HarperCollins betaalde een bedrag van zes cijfers voor de komma als voorschot aan twee journalisten die een boek over deze incestzaak gaan schrijven. En begin volgende maand rolt het boek House of Horrors van Nigel Cawthorne, met 'een diepgravend verhaal over het gebeurde' van de persen. In november brengt uitgeverij Bert Bakker het boek 'Monster. Een Oostenrijkse nachtmerrie' uit, geschreven door Allan Hall en Michael Leidig, dezelfde auteurs die ook al verdienden aan het leed dat Natascha Kampusch is overkomen. Uitgevers zien goud geld in Fritzl, maar niemand protesteert.

Zij zijn niet de enigen die cashen met andermans kommer. Wat te denken van de eeuwige bestseller 'De ontvoering van Alfred Heineken' van Peter R. de Vries? Als de bierbrouwer Freddy Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer in 1983 niet drie weken lang in weinig plezante omstandigheden gegijzeld hadden gezeten in een loods op een Amsterdams industrieterrein, had de misdaadjournalist geen 250.000 keer zoveel euro geïncasseerd. En het boek verkoopt nog steeds. De Vries mag Willem Holleeder, zijn vriend wijlen Cor van Hout en hun andere kompanen dankbaar zijn.

Over Holleeder gesproken: die is een echte goudmijn gebleken. Journalist Harry Lensink verdiende op zijn minst twee jaarsalarissen met zijn boeken over Holleeder en Willem Endstra. Misdaadverslaggevers John van den Heuvel en Bert Huisjes staan hoog in de Bestseller 60 met 'Tijdperk Willem Holleeder'. De zogenaamde Holleeder-scooters zijn overigens ook gewild, maar dit terzijde. Trouwens, laten we Parool-journalist Bart Middelburg niet vergeten. Die verkocht honderdduizend exemplaren van 'De Dominee', over het andere Amsterdamse lieverdje: Klaas Bruinsma. Er wordt flink gebeurd met verhalen over lieden die op zijn minst bloed aan hun handen hebben en hadden - en over het leed van een ander dus - en het mag.

Wat niet mag, is wat de Amerikaan Victor L. Martin doet: thrillers schrijven en ze via Amazon.com verkopen. De 32-jarige Martin zit namelijk in de gevangenis. Hij heeft al vier hardboiled misdaadromans geschreven over de stadse crimineel Unique, maar daar hebben de gevangenisautoriteiten nu een stokje voor gestoken. Martin klaagt dat zijn 'freedom of speech', zijn vrijheid van meningsuiting, met voeten wordt getreden. De autoriteiten stellen op hun beurt dat Martin mag schrijven wat hij wil. Alleen mag hij er niet aan verdienen. Het zou hem maar chantabel maken en zijn leven in de gevangenis in gevaar brengen.

Voor beide argumenten valt wat te zeggen. De veiligheid van gedetineerden moet gewaarborgd blijven, maar Martin moet ook kunnen schrijven wat hij wil. Want dat is Martins grondrecht. Hetzelfde grondrecht dat - of je het wilt of niet - Fritzl heeft. Als je hem dat ontneemt, begeef je je als samenleving op een hellend vlak. Dan word je eenzelfde soort 'beest' als Fritzl. Laat Fritzl het boek schrijven dat hij wil en spek desnoods een goed doel met de opbrengsten.

'Money makes the world nu eenmaal go round'. Ik zal niet verbaasd zijn als een chipsfabrikant binnenkort Fritzl-zoutjes op de markt brengt, in de variaties 'paprika' en 'licht gezouten'. En 'met de smaak van een vochtige kelder'. Het zal wel niet te vreten zijn, maar het moet kunnen. Dat heet nou vrijheid van ondernemen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten