Roel Janssen (interview, 2007)

De onbevangenheid verdween na de Strop

Op dinsdag 3 juni wordt in de Melkweg in Amsterdam bekendgemaakt wie de Gouden Strop 2008 heeft gewonnen. Vorig jaar sleepte Roel Janssen deze thrillerprijs in de wacht. In dit interview, kort na het winnen van de prijs afgenomen, vertelt Janssen over 'wat er door hem heenging'.

(Door Theo Hakkert)

'We zeiden nog tegen elkaar, Peter de Zwaan en ik - Tukkers onder elkaar - dat we het niet gingen halen. Peter is trouwens meer Tukker gebleven dan ik.' Zelf had Roel Janssen (Enschede, 1947) wel het gevoel dat hij met De tiende vrouw zijn beste thriller tot nu toe had geschreven, maar zou de jury van de Gouden Strop dat ook vinden en vooral: zou zijn boek beter zijn dan de thrillers van de andere genomineerden?

Blijkbaar. Roel Janssen won de belangrijkste Nederlandse prijs voor spannende boeken. Hij trad daarmee toe tot 'de eredivisie', de mannenclub die hij inmiddels goed kent, met collega's als Tomas Ross, Charles den Tex, Peter de Zwaan en René Appel. 'De boevenbende', zegt hij grijnzend. 'Ik hoor nu in dit rijtje thuis.'

Tot dusver wist slechts één vrouw tot dit selecte gezelschap door te dringen: Johanna Spaey won in 2005 de Gouden Strop met haar thriller Dood van een soldaat. Nu was Esther Verhoef, wier thriller Close-up door kritiek en publiek was omarmd, als enige vrouw genomineerd. 'Eerlijk gezegd hadden wij verwacht dat zij zou winnen', zegt Janssen.

Esther Verhoef staat voor een populaire stroming van literaire thrillers geschreven door vrouwelijke auteurs. Samen met Saskia Noort, die haar boek terugtrok uit de competitie, en Simone van der Vlugt. 'Het zou me niet hebben verbaasd wanneer de jury dit genre had willen belonen. Dat was een redenering die ik had kunnen volgen.' Tegen de verwachting in won hij. 'Wat het des te leuker maakt.'

De tiende vrouw is de vijfde thriller van Roel Janssen onder zijn eigen naam. Onder het pseudoniem Menno Lindeman publiceerde hij in 2004 de roman De stijldanser, maar dat pseudoniem lekte al snel uit. 'Het was sowieso een eenmalige exercitie. Ik was niet van plan meer boeken onder die naam te schrijven.'

Janssens thrillers schurken tegen de actualiteit aan. De kloonbaby (2003) had gentechnologie als thema. In Karaktermoord schreef hij over antiglobalisme en de bloeiende economie van China. De tiende vrouw gaat over een projectontwikkelaar die geld van en voor drugscriminelen witwast. Makelaars als bankiers voor de onderwereld. 'Het is altijd afwachten of een thema dat je oppakt aanslaat, maar dat was hier zeker het geval. Wat dat betreft heb ik ook geluk gehad. Het lijkt wel of ik aansluit bij de Holleeder-zaak, maar ik had het onderwerp al eerder uitgekozen. Er gaat veel tijd aan het schrijven vooraf. Toen ik begon, was Holleeder nog niet eens gearresteerd. Ik liep op de actualiteit vooruit, ja.'

Krottenwijk

Roel Janssen groeide op in Enschede. Doorliep het Gemeentelijk Lyceum en ging studeren in de Randstad - het bekende verhaal. Zijn studie sociologie voerde hem naar de krottenwijken van Bogotá in Colombia. Daar studeerde hij op af, terwijl hij inmiddels correspondent Zuid-Amerika voor NOS en NRC Handelsblad was geworden. In 1983 kwam hij terug en kon terecht op de redactie economie van NRC. 'Bogotá was een jongensdroom. Ik was toen al gefascineerd in geldstromen. Waar gaan ze heen? Hoe overleef je een krottenwijk en hoe vloeit het geld in de onderwereld?'

Over geld schrijft hij nog altijd. In de krant, en in zijn thrillers. Zijn debuut De Struisvogel-code kreeg als genreaanduiding 'financiële thriller'. 'Ik had voor de krant vijf, zes jaar lang alles gevolgd wat met de euro te maken had. Ik bedacht dat ik al die kennis mogelijk ook op andere manieren kon gebruiken. In een thriller bijvoorbeeld. Ik wist een uitgever voor het idee warm te krijgen. 'Nu zit je er wel aan vast', zei hij. Gelukkig werd het een succes. 'En nu een volgend boek', zei hij, en zo werden de verwachtingen steeds hoger.'

'Ik heb van Esther Verhoef gehoord hoe die verwachtingen haar een writer's block hebben opgeleverd. Zij heeft er echt mee geworsteld. Het rare is dat ik, nu ik de prijs gewonnen heb, als het ware opnieuw moet beginnen, terwijl de verwachtingen hoger gespannen raken. De onbevangenheid is weg. Je bouwt routine op, maar in plaats van dat je daar zekerder wordt, word je kritischer.'

De kans dat Janssen zijn volgende thema ontleent aan wat hij nu voor de krant volgt, is klein. Hij schrijft sinds drie jaar over het financiële beleid van de kabinetten Balkenende. 'We hebben een kabinet waar geen vaart en geen spanning in zit en er zit geen thriller in dit kabinet. Dat hoeft ook niet per se en zou wellicht ook geen pre zijn, maar kleurrijke mensen in de politiek mis ik toch.'

Bron: TC/Tubantia