Gemiste kans
(Door Peter Kuijt)
Een paar maanden geleden verscheen van sterauteur John Grisham De verbanning, een verre van spannende roman vol onbegrijpelijke inkijkjes in de sport American football. Nu ligt er van ‘onze eigen’ Barbara van IJzeren (1950) Open doel in de winkel, ‘een voetbalthriller’, aldus de uitgever. Maar er komt slechts een klein beetje van de veel makkelijker te behappen volkssport in haar debuut voor. Des te meer wordt er (ook naast) geschoten en ander onheil aangericht.Van IJzeren, ‘een eenvoudige tweederings supporter’ met al tien jaar een Ajax-seizoenkaart, begint haar Open doel wel met een potje balletje trappen. Het is de dag van de immer beladen wedstrijd Ajax-Feyenoord. De wedstrijd gaat tamelijk gelijk op, totdat de Noorse spits Olav Nansen voor het doel van de Rotterdammers komt en een niet te missen kans mist. Nansen, gemodelleerd naar de Zweedse ex-Ajacied Zlatan Ibrahimovic, verlaat voortijdig het veld en wordt even later dood aangetroffen in de doucheruimte van de kleedkamer.
Het is niet de enige dode die er in en rond de ArenA valt. Ajax is duidelijk in last en dat zal de rechtgeaarde 020-hater deugd doen. Mariette Deferre, evenals Van IJzeren een normaal gesproken vredelievende Ajax-fan van middelbare leeftijd, raakt tegen wil en dank betrokken bij een reeks letterlijk bloedstollende gebeurtenissen. Er wordt brand gesticht, er zijn liquidaties en de finale in de ArenA is van letterlijk explosieve aard. Ondertussen schuiven er een jonge, veelbelovende voetballer, een op geld beluste spelersvrouw, een boom van een verdediger, een louche spelersmakelaar, een clubvoorzitter, stuntelende politiefunctionarissen en een AIVD-gleufhoed voorbij.
Aanvankelijk schiet de lezer makkelijk door Open doel heen. Van IJzeren heeft oog voor de actualiteit en schrijft vlot, hoewel ze zich wel heel erg vaak van clichés en gemeenplaatsen bedient. Wat irriteert is het feit dat de spelers (en niet alleen die op het veld) gaandeweg in klunzige karikaturen veranderen. De clubvoorzitter, de AIVD-man, de spelersmakelaar, de spelersvrouw, het is allemaal ‘over de top’. Daar komt nog bij dat Van IJzeren wel heel veel lijntjes nodig heeft om het verhaal kloppend te maken. De rampzalige apotheose in de ArenA komt tenslotte volstrekt ongeloofwaardig over.
Van IJzeren zei onlangs voor de NPS-radio dat ze niet de ambitie had om een boek te schrijven. Ze was aan Open doel begonnen uit irritatie nadat ze een avond had doorgebracht met mensen die beweerden allemaal een boek te schrijven maar geen uitgever konden vinden. Van IJzeren is het wel gelukt, maar met Open doel schiet ze hoog over.
Barbara van IJzeren – Open doel. Uitgeverij Prometheus, 286 pag.
Een leuk idee om uit te werken en overall een gemakkelijk lezend boek. Echter bevat het een aantal behoorlijke slordigheden, die me volstrekt onnodig lijken.
BeantwoordenVerwijderenHet begint al gelijk op blz 7. Daar gaat de liftdeur dicht en daarna klinkt de ringtone van een mobiele telefoon. Er wordt opgenomen en een gesprek volgt. Mijn ervaring is dat in een lift geen bereik is en telefoongesprekken wegvallen. Dat schijnt niet aan mijn provider te liggen, maar te komen doordat een lift als de kooi van Faraday werkt. Even twijfel ik of ik zin heb om door te lezen. Gelukkig pakt het verhaal me daarna vrij snel.
Toch komen er meer missers in het verhaal voor. Soms moet ik er wel voor terugbladeren.
Het spel gaat op blz 16 gewoon door, terwijl het wisselbord al omhoog is. De scheids ziet het, maar gebaart dat er pas gewisseld kan worden als Nansen het veld heeft verlaten. Deze regel lijkt me door de auteur verzonnen. Iets verder (blz 21) wordt het wisselbord opnieuw opgehouden. Kevin van der Molen heeft echter niet door dat hij eruit moet (en heeft het veld dus net als Nansen iets eerder, niet verlaten), maar hier wordt wel gewacht totdat het hem duidelijk is dat hij vervangen wordt. Komt inconsistent over.
Op blz 20 realiseert Mariette zich dat ze haar buurman pas twee keer eerder heeft gezien, omdat ze dit jaar nieuwe plaatsen heeft. Het zou kunnen, maar op blz 230 blijkt dat de volgende competitiewedstrijd tegen ADO pas de 3e wedstrijd van het seizoen is. En aangezien de 2e wedstrijd tegen Feyenoord ook al een thuiswedstrijd was (vreemd, is zeker in het begin van de competitie vaak om en om), kan de eerste wedstrijd toch onmogelijk ook een thuiswedstrijd zijn geweest. Dus wanneer heeft Mariette hem dan wel al twee keer eerder gezien?
Op bladzijde 65 komt de Gemeentepolitie van Amsterdam om de hoek. Terwijl in de rest van het boek alle gegevens over het Korps landelijke politiediensten wel kloppen, gaat het hier met de kennis over de politie toch mis. De Gemeentepolitie is met de invoering van de Politiewet in 1993 komen te vervallen. Het verhaal speelt in 2006. Hier had dus gewoon het Regiokorps Amsterdam-Amstelland vermeld moeten worden.
Op blz 88 vertelt José dat ze heeft achterhaald dat Tanja van Eeghen veel omging met Sophie Asselbergs die op de Brouwersgracht woont. Boersma antwoordt onder meer “Als die Sophie er niet is, weten haar ouders misschien iets.” Hoezo ouders, wonen die op hetzelfde adres? Hoe komt die Boersma daarbij? Tanja woont ook niet bij haar ouders. Iedere logica ontbreekt.
Hoe zit het nu met de kalender? Gelegenheid tot afscheid is op zaterdag 4 september 2006 (blz 209). Zaterdag? Tja, het zou kunnen als de auteur een andere kalender bedenkt. Tanja is overleden op 31 augustus (blz 209), maar uit het verhaal wordt niet duidelijk wanneer ze is overleden. Op dinsdag wordt Tanja onder de douche neergeslagen (blz 127) en uit het brandende huis gehaald (blz 141). Ze wordt kunstmatig in coma gehouden (blz 149) en donderdag via teletekst wordt duidelijk dat ze is overleden (blz 195). Nu is 31 augustus 2006 wel een donderdag.
Op woensdag (30 augustus 2006 of in gedachten van de auteur misschien wel 1 september 2006) is de belangrijke wedstrijd tegen Juventus (blz 179). Het is een return want de eerste wedstrijd was 1-1 geworden. Aangezien Ajax met de 2-2 eindstand is uitgeschakeld (blz 187) en het om een Champions League wedstrijd in augustus gaat, lijkt het om een voorrondewedstrijd te gaan. Een Nederlandse en een Italiaanse ploeg in de voorronde tegen elkaar? Volgens mij kan dat niet. Nederlandse clubs loten tegen clubs uit minder hoog ingeschatte competities, en hebben het daar trouwens al moeilijk genoeg mee.
Op blz 230 wordt gesteld dat het de warmste septembermaand ooit is … het is pas 2 of 5 september!
De boot van de neef blijkt op de ligplaats tot zinken gebracht (blz 228). De politie zoekt heel Nederland af, maar gaat niet daar kijken. Lijkt me ongeloofwaardig.
Van een schrijver met een seizoenkaart verwacht je toch in ieder geval dat ze geen verwarring zaait over voetbalgegevens. En het over de ArenA heeft, in plaats van de Arena.
Hoewel … het blijft natuurlijk wel een kaart bij Ajax J
Nu kan de auteur natuurlijk stellen dat het de vrijheid van de schrijver is om dergelijke keuzes te maken. Voor mij wordt het hierdoor een te gemakkelijk en flauw geschreven boek. En dus minder interessant om nog een boek van Barbara van IJzeren te kopen.
JP van Meel