Robin Cook (interview, 2007)

De man met de medische missie

(Door Monique Brandt)

AMSTERDAM _ Om de haverklap wordt hij aangeklampt door collega-artsen die plannen hebben óók eens een boek te schrijven. 'Ik moedig iedereen aan: 'moet je doen joh!' Laatst nog begon een oude vriend: 'Robin, herinner je je nog dat boek-idee waarover ik je vertelde? Ik ben begonnen met schrijven, ik zit al op pagina 65!' Waarop ik zeg: 'Jerry, dat is fantastisch, waar gaat het over?' Antwoordt hij 'Ja, dat weet ik nu écht nog niet!''

De Amerikaanse auteur Robin Cook grijnst breed. Met zijn 67 jaar heeft hij daar ook alle reden toe. Cook is, ondanks de vele pogingen tot concurrentie, nog immer de absolute meester van de medische thriller. Zijn boeken, waaronder de verfilmde Coma, Shock, Toxin en Kloon, gaan wereldwijd als gratis broodjes hamburgers over de toonbank. Stilistisch gezien valt er misschien nog wel eens het een en ander af te dingen op zijn inmiddels omvangrijke oeuvre, maar als gelauwerd bestsellerschrijver met alweer een knisperend vers filmcontract voor je laatste boek op zak, kun je daar natuurlijk gerust je schouders over ophalen. 'Ik zie mezelf nog steeds meer als een arts dan als een schrijver. Als ik wel een literatuurstudie had gedaan, had ik vast niet zulke hoge cijfers gehaald dan als medisch student.'

Cook hóéft er niet mee te zitten. Na het succes van zijn 27 thrillers kan hij op ruime voet leven. Met zijn vrouw en zoontje van zeven vertoeft hij beurtelings in één van hun huizen in Florida, Boston, Manhattan, de bergen van New Hampshire of op het eiland Martha's Vineyard. Zijn praktijk heeft hij inmiddels opgegeven, maar nog immer heeft hij een bestuursfunctie in een ziekenhuis in Boston, en als 'hobby' bezit hij bovendien een aannemersbedrijf dat oude huizen opkoopt en volgens zijn ontwerpen opknapt.

Tussendoor schrijft hij jaarlijks een nieuw boek, een liefhebberij die hij al beoefent sinds zijn diensttijd. Als medisch student had hij wel al ideeën voor boeken, maar geen tijd om er één te schrijven. 'In het leger lukte het wel. Toen heeft die passie me te pakken gekregen.'

Cook beschrijft zichzelf als een auteur met een missie. 'Ik denk dat ik nu meer mensen help dan toen ik arts was, ik help nu miljoenen mensen. Ik ben dit genre gaan beoefenen om aandacht te krijgen voor de misstanden in de gezondheidszorg. Elk van mijn boeken heeft een boodschap. Vóórdat mijn boeken verschenen, werd de medische wereld meestal beschreven in romantische bewoordingen, de verhalen speelden zich af in geweldige ziekenhuizen, rond geweldige, hardwerkende artsen met maar één doel in het leven, namelijk het verlichten van het lijden van hun patiënten. Maar dat beeld heeft werkelijk niets met de realiteit te maken. Er zijn veel, heel veel angstwekkend slechte artsen, ziekenhuizen waar het een chaos is.'

'De medische wereld vergeet de patiënten, dat is het grootste probleem. Geld is belangrijker dan de patiënt. Niet de patiënten staan meer voorop, maar de artsen die hun vak beoefenen om er zelf beter van te worden. Medische missers, fraude, er is zoveel om over te schrijven. Er zijn zoveel zaken waardoor het terechte beeld ontstaat dat het bergafwaarts gaat met de medische professie. In Amerika, waar het bizarre systeem van gezondheidszorg niet deugt, al helemaal. Mijn boeken zweven tussen fictie en non-fictie. De personages zijn bedacht, maar de thema's kloppen allemaal.'

Na het lezen van een paar Cooks loopt de lezer inderdaad de kans een acute ziekenhuisfobie te ontwikkelen. Artsen worden bijna onveranderlijk beschreven als gewetenloze sjoemelaars die over lijken gaan om de verzekering op te lichten en complotten smeden met schimmige medicijnenfabrikanten of maffioso. Toch zijn Cooks titels stuk voor stuk een kassucces: 'Iedereen komt een keer in het ziekenhuis terecht, dus de wereld die ik beschrijf staat heel dicht bij de lezer.'

In zijn laatste boek Crisis draait het om een vermeende medische misser van de gedreven arts Greg Bowman, die patiënten tegen voorafbetaling van een aanzienlijke, jaarlijkse som geld recht geeft op al zijn aandacht. Een Amerikaanse praktijk die met name welgestelde patiënten goede zorg garandeert. 'Daarom deugt het ook niet, natuurlijk.' De strijdbare zestiger zou, zo lijkt het, het liefst een wereldwijde patiëntenrevolutie ontketenen. 'Veranderingen moeten komen van de kant van de patiënten, want anders gebeurt er niets. Als je bijvoorbeeld eens wist hoeveel mensen een ziekenhuis ingaan en er veel zieker weer uitkomen!'

Zelf maakte hij onlangs weer eens aan den lijve mee hoe het er in de zorg aan toe gaat, na een ongeluk tijdens het skiën in de buurt van de mondaine plaats Aspen. 'Ik knalde tegen een boom en mijn oor hing los aan mijn hoofd. Daarna viel ik in een diepe laag sneeuw en duurde het zeker een uur voordat ik eruit was. Dus ik met dat loshangende oor naar de plaatselijke arts. Die zei meteen: 'bent u echt dé Robin Cook? Dan kan ik u echt niet helpen, gaat u maar naar een plastisch chirurg!' Hij was bang voor complicaties, dus ik moest helemaal naar een ziekenhuis in de stad. Toen ik daar de volgende ochtend wakker werd zat het oor ongeveer op ooghoogte. Geen gezicht natuurlijk, dus toen ben ik maar naar mijn eigen ziekenhuis gegaan.'

De boeken van Robin Cook zijn verschenen bij uitgeverij A.W. Bruna.