Robert Ludlum (1928-2001)

Apostel van mondiale dreiging

Critici waren niet altijd mild over hem. Zijn boeken waren te traag, veel te dik en zaten vol onvolkomenheden en onwaarschijnlijkheden. Maar zijn lezers trokken zich van de kritiek niets aan. Robert Ludlum, die maandag 12 maart 2001 op 73-jarige leeftijd aan een hartaanval overleed, was een bestsellerauteur pur sang. Van zijn spionageromans werden er wereldwijd meer dan tweehonderd miljoen exemplaren verkocht.

Ludlum werd geboren in New York en groeide op in Short Hills, New Jersey. Zijn vader overleed toen Robert acht jaar oud was. Zes jaar later liep hij van huis weg om zich aan te sluiten bij een theatergezelschap. Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam hij dienst bij de mariniers. Na de oorlog keerde hij terug uit de Pacific, ging studeren aan Wesleyan University, waar hij zijn latere vrouw Mary Ryducha ontmoette. Ze werden beiden acteur en traden samen vaak op, zowel op toneel als voor televisie.

In de jaren vijftig probeerde Ludlum voor het eerst wat eigen toneelstukken te schrijven en werd hij theaterproducent. De successen regen zich aaneen en de naam Ludlum werd zelfs een bekende op Broadway. Toch had Ludlum geen voldoening in zijn werk. Kort voor zijn veertigste verjaardag speelde hij met de gedachte om iets anders te gaan doen. Hij wilde gaan schrijven, maar vroeg zich af of daar wel brood in zat. Het was Mary die hem overhaalde zichzelf een kans te geven.

In 1971 werd het eerste het beste boek dat hij publiceerde, De Scarlatti Erfenis, een wereldhit. En hetzelfde gold voor alle titels die volgden. Zijn boeken zijn in veertig landen uitgegeven en in meer dan dertig talen vertaald.

In de loop van zijn schrijverschap groeide Ludlum uit tot een begrip. Tijdens hoorzittingen in het Amerikaanse Congres over het Northgate-schandaal riep een senator eens uit: 'Als Ludlum dit scenario had bedacht, had zijn uitgever hem voor gek verklaard.'

Ludlum schreef vuistdikke romans, vol actie, die altijd geënt waren op de politieke werkelijkheid. Zijn helden waren immer eenzame 'good guys', dappere eenlingen die het moesten opnemen tegen een gruwelijk wereldcomplot: of het nou een geheime organisatie van neo-nazi's was, of een groepje generaals die van Amerika een politiestaat wil maken.

De schrijver, die recentelijk een hartoperatie onderging waarna zijn toestand iets leek te verbeteren, had een ijzeren discipline. Elke ochtend stond hij om half vijf op om een paar uur te kunnen schrijven en vervolgens zich onledig te houden met zijn zakelijke besognes. Hij schreef zelfs meerdere romans per jaar. Maar dat vond zijn uitgever wat te veel van het goede. Daarom verschenen enkele boeken onder de pseudoniemen Michael Sheperd en Jonathan Ryder. Die boeken zijn later door Ludlum 'herzien en geredigeerd' en weer onder zijn eigen naam op de markt gebracht.