11 augustus 2017

Uitdiepen (column, 2017)



Cursus Masterclassen 5: de vaart erin


(Door Peter de Zwaan)

Dit wordt een moeilijke aflevering, want je moet een keuze maken die niet eenvoudig is.

Kies je voor de klare lijn, of kies je voor de troebele lijn.

Nou niet meteen brullen dat het een onzinnige vraag is, eerst lezen, misschien komt er iets anders dan je verwacht.

De klare lijn is de lijn die in je hoofd zit, de uitwerking van alle ideeën, invallen, gekkigheden en plotwendingen. Je schrijft op wat je bedenkt en je laat je niet van je lijn afbrengen. Wie zegt: ‘Leuk hoor, maar zou je niet liever dit of dat doen?’, die verwijder je voorzichtig en met liefde, maar wel ferm uit je werkkamer.

Jij bent de enige die weet hoe het moet. Denk daaraan, vooral op momenten dat je twijfelt. Neem de tijd en zoek de logica in wat rondwoelt in je hersenen. Een uitweg vinden als je voor keuzes staat, een vorm vinden waar je je goed bij voelt, plezier beleven aan alles wat je bedenkt, dat is schrijven. Bovendien hou je de vaart in je boek als je je door niets en niemand laat afleiden. Niets beter voor een behoorlijk tempo dan alles mijden wat overbodig lijkt.

De troebele lijn is die van het geld en van de recensenten. Ja, precies en inderdaad: vanaf hier ga ik misschien een paar schenen pijn doen.

Eerst het geld. Als je van plan bent rijk te worden door het schrijven van boeken dan wens ik je succes, maar als je van plan bent te luisteren naar iedereen die je weet te vertellen wat je in je boek moet stoppen om rijk te kunnen worden, dan raad ik je aan met deze prachtcursus op te houden. Dan zitten we, hoe zeg ik het aardig, niet op één lijn en dat komen we ook niet. Als al de mensen die alles precies weten het ook werkelijk wisten dan schreven ze zelf een boek en gingen ze dik zitten doen op de Bahama’s, waarschijnlijk Ibiza, want daar schijn je tegenwoordig te moeten zijn als de centen per plezierjacht binnendrijven.

Niemand weet het precies, ook de uitgever niet bij wie je misschien ooit terechtkomt. Hij heeft ideeën en verwachtingen, maar weten doet hij niets. Luister beslist niet naar de inzichten die de verkopers van een uitgever hebben opgedaan. Zij weten exact wat wel en niet verkoopt, maar achteraf. Ver achteraf.

De recensenten. Oei, ai, dat is een slag apart.

Van recensenten moet je uitdiepen. Wat uitdiepen? Maakt niet uit, het verhaal, het plot, de personages, alles wat diepbaar is. Dat het in een boek verschrikkelijk ophoudt, doet er niet toe. Een beetje recensent heeft Nederlands gestudeerd en heeft er toen jarenlang het woord ‘uitdiepen’ ingehamerd gekregen. Het woord is blijven hangen, hij kan daar niets meer aan doen. Over ‘de vaart erin’ heeft hij zelden iets gehoord. Vaart kan hem ook geen fluit schelen. Als er is uitgediept is het goed. Ster erbij. Of twee sterren.

Als je kiest voor de troebele lijn dan ben je vrijwel zeker bereid het tempo uit je boek te halen. De moordenaar moordt en wie kan het wat schelen of hij veertig jaar ervoor door zijn moeder is geslagen? Moord je anders met klappen dan zonder klappen van ma?

Nou en of, zegt de recensent.

Valt erg mee, zeg ik, in beide gevallen is het slachtoffer dood.

Maar de recensent heeft de sterren en jij hebt straks de pest in als ze ontbreken. Denk daaraan als je kiest. Toch maar de troebele lijn? Ik zal het je niet kwalijk nemen, maar ik zal je boek niet lezen.

Deze cursus is ook te volgen op www.peterdezwaan.nl

Geen opmerkingen: